اره فلکه (نواری) چیست؟ کاربرد و انواع اره فلکه نجاری

در صنعت چوب از انواع اره‌ها برای برش‌کاری قطعه‌های چوبی استفاده می‌شود، یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای برش اره فلکه یا همان اره نواری است. اره فلکه دارای ساختار ساده است که از آن برای برش‌کاری صاف و منحنی قطعه‌های چوب استفاده می‌شود. این اره دارای ساختاری ساده است که از اجزای مختلفی درست‌شده است تا فرآیند تراشکاری را بهترین نحو انجام دهد. 

اره  فلکه یا اره نواری چیست؟

اره فلکه که به‌عنوان اره نواری شناخته می‌شود دستگاه ساده‌ای است که با کمک آن می‌توان برش صاف و منحنی را با دقت بسیار بالا و به‌سرعت زیاد بر روی قطعه‌های کار چوبی صورت داد. اره فلکه با توجه ساختار بدنه و نوع برش دارای انواع مختلفی است اما ابتدا در سال 1809 توسط  ویلیان نیوبری این دستگاه اختراع شد، مدل اولیه به دلیل ضعیف بودن تیغه با مشکل روبه‌رو شد، این مشکل توسط خانم آنه پالین در سال 1846 برطرف شد و باعث گستردگی این ابزار در صنعت چوب و تحول عظیم در ساخت صنایع چوبی صورت بگیرد.

ساختار اره فلکه یا اره نواری

اره فلکه از اجزای مختلفی تشکیل‌شده است که هرکدام کاربرد و وظیفه مخصوص خود را در اره فلکه دارند تا فرآیند برش‌کاری به بهترین نحو صورت بگیرد. در ادامه مهم‌ترین اجزای اره فلکه را بررسی خواهیم کرد.

بدنه اره فلکه یا اره نواری

آلیاژ بدنه اره فلکه یا اره نواری چدن است. چدن فلز بسیار سنگین است که باعث سنگینی بیش‌ازحد این دستگاه می‌شود. سنگین بودن بدنه اره فلکه باعث می‌شود تا در هنگام روشن بودن موتور و انجام عملیات برش‌کاری دارای استحکام و ثبات بسیار بالا باشد.

در برخی از مدل‌های اره فلکه از آلیاژ آهن برای بدنه استفاده می‌شود. در این مدل اره‌ها باید پایه دستگاه به زمین پیچ شود تا در هنگام برش‌کاری دچار لغزش و جابه‌جایی نشود. جابه‌جایی دستگاه باعث اختلال در دستگاه و تغییر زاویه‌های برش‌کاری می‌شود و همچنین می‌توانند صدمات جانی به همراه داشته باشد.

فلکه اره نواری 

در اره نواری دو فلکه در بالا و پایین بدنه آن تعبیه‌شده است که به‌وسیله محور و بلبرینگ به بدنه متصل می‌گردند.  فلکه پایین دستگاه ثابت است، درصورتی‌که فلکه بالایی قابلیت حرکت به بالا و پایین و عقب و جلو را دارد. جابه‌جایی فلکه بالایی به کمک پیچ‌های قابل تنظیم است که بر روی دستگاه قرار داست. 

حرکت بالا به پایین فلکه بالایی به‌منظور باز و بسته کردن تیغه و محکم کردن آن قبل از برش‌کاری صورت می‌گیرد و حرکت عقب به جلو این فلکه به‌منظور تنظیم تیغه با فلکه پایینی صورت می‌گیرد تا عملیات برش‌کاری به‌صورت دقیق و کمترین خطا انجام شود.

الکتروموتور اره فلکه

حرکت سریع تیغه به کمک الکتروموتور اره فلکه تعبیه می‌شود. الکترومترهای اره نواری در دو مدل تک فاز و سه فاز در بازار موجود هستند. مدل‌های سه فاز از قدرت بیشتر برخوردار هستند و مناسب برای کارخانه‌ها و تولیدی‌های صنعتی هستند.

الکتروموتورها به‌وسیله پیچ‌ها بدنه اره نواری متصل می‌شوند. فولی تعبیه‌شده بر روی الکتروموتور همراه با تسمه صنعتی به فلکه پایین اره متصل می‌شود، حرکت فلکه پایین باعث چرخیدن فلکه بالا و به حرکت درآمدن تیغه دستگاه می‌شود. سرعت زیاد چرخش تیغه‌اره فلکه به‌گونه‌ای است که برای عملیات برش‌کاری باید تنظیمات مختلف تیغه کنترل شود.

تیغ اره فلکه یا اره نواری

تیغ اره فلکه به شکل یک تسمه یا نوار است  که دارای حالت کشسانی است و دو فلکه پایینی و بالایی اره را به هم متصل می‌کند و از میان میز کار عبور کرده است. این تیغه به‌صورت پیوسته است و به کمک فلکه پایینی و بالایی به حرکت درمی‌آید. طول تیغه‌های اره فلکه با توجه به‌اندازه دستگاه متغیر است اما به‌صورت کلی می‌توان گفت نوار تیغه از 200 سانتی‌متر تا 250 سانتی‌متر است.

تیغه‌اره فلکه به‌وسیله دستگیره تنظیمی که بر روی فلکه بالایی قرار دارد در جای خودتنظیم و محکم می‌شود. همچنین برای مهار لرزش تیغه فلکه هنگام برش‌کاری از یک بلبرینگ در قسمت تیغه و یک بلبرینگ دیگر در قسمت پایینی میز کار و یک بلبرینگ در پشت تیغه استفاده می‌شود تا تیغ اره فلکه حرکت خارج از چارچوب نداشته باشد.

حفاظ تیغه‌اره فلکه یا اره نواری

اره فلکه یا اره نواری دو حفاظ تیغه برخوردار است. عموماً حفاظ‌های فلزی بر روی فلکه‌ها تعبیه می‌شود و حفاظ‌های چوبی در راستای حرکت تیغه قرار می‌گیرند. حفاظ‌های چوبی درواقع روی مانند درپوش روی اره قرار می‌گیرند تا فرآیند تعویض تیغه‌اره ساده کنند و به‌راحتی باز و بسته شوند.

حفاظ‌های تیغه باعث کاهش شکستی تیغه می‌شوند و همچنین از رفتن خاک‌اره به قسمت داخلی الکتروموتور حفاظت می‌کند. حفاظ‌های تیغه از کاربران در هنگام کار محافظت می‌کند تا در صورت شکستی تیغه، تکه‌های آسیبی به کاربران وارد نکند.

گونیا اره فلکه یا اره نواری

گونیا در اره فلکه برای تنظیم زاویه و عرض برش طراحی‌شده است. مدل‌های قدیمی‌تر گونیاها به‌گونه‌ای بوده است که تنها می‌توانست برش‌های صاف و ثابت را با آن تنظیم کرد اما مدل‌های جدیدتر اره فلکه از گونیاهایی برخوردار هستند که به کمک آن می‌توان برش‌های زاویه‌دار را تنظیم کرد.

صفحه یا میز کار اره نواری

صفحه یا میز کار اره نواری از چند بخش متفاوت تشکیل‌شده است تا فرآیند برش‌کاری را ساده‌تر و دقیق‌تر کند. ویژگی مشترک تمام صفحه‌های اره فلکه  وجود شیاری به‌صورت طولی بر روی آن‌ها است که گونیا بر روی آن نصب می‌شود و شکافی که تیغه از آن گذر می‌کند و با جابه‌جا کردن صفحه اره نواری می‌تواند محل برش‌کاری را هدایت و تنظیم کرد. در اره فلکه‌های کوچک‌تر که کاربرد گستردگی در کارگاه‌های نجاری دارند، عموماً صفحه اره نواری قابلیت چرخش به چپ و راست دستگاه را دارند تا به‌وسیله آن برش زاویه‌دار را به‌راحتی انجام داد.

انواع اره فلکه 

اره فلکه یا اره نواری به‌طورکلی به دو دسته اره افقی و عمودی تقسیم‌بندی می‌شوند بااین‌حال با توجه به قدرت موتور و اندازه میز کار  و تکنولوژی به کار گرفته‌شده نیز دسته‌بندی می‌شود که در ادامه نگاه جامع به انواع اره فلکه یا اره نواری‌های خواهیم داشت.

اره فلکه عمودی

اره فلکه عمودی پرکاربردترین و معروف‌ترین مدل‌های اره‌های نواری است. این اره کاربرد بسیار وسیع و گسترده‌ای در کارگاه‌های چوب‌بری  و نجاری‌ها دارد. اره فلکه عمودی در اندازه‌های رومیزی مناسب برای برش‌کاری‌های چوب‌های نازک و سبک است و برای انجام معرق‌کاری بسیار کاربرد دارد. اره فلکه عمودی در اندازه‌های بزرگ‌تر موجود هستند و توانایی برش گردبینه قطعه‌های کار تا قطر 100 سانتی‌متر را نیز دارند. 

رایج‌ترین اره فلکه‌های عمودی در کارگاه‌های نجاری بین 60 تا 80 سانتی است که توانایی فعال شدن با برق تک فاز را دارند. مدل‌های بزرگ‌تر اره فلکه‌های عمودی برای راه‌اندازی نیاز به برق سه فاز نیز دارند.

اره فلکه افقی

اره فلکه افقی کاربرد صنعتی‌تری نسبت به اره فلکه‌های عمود بر دارند. قطر برش‌کاری قطعه‌های کار اره فلکه افقی از 100 متر آغاز می‌شوند استفاده از این اره برای برش‌کاری‌های تنه درختان بزرگ و قطور است که در کارخانه‌های چوب‌بری آن‌ها تبدیل به الوارهای متفاوت می‌کنند. 

اره فلکه افقی بر به دلیل تیغه‌ها و فلکه‌های بزرگ دارای الکتروموتور بسیار قدرتمند هستند که برای راه‌اندازی و کار کردن نیاز به برق سه فاز دارند. هدایت تیغه‌ها بر روی اره فلکه افقی بر به‌وسیله جک‌های هیدرولیکی انجام می‌شود تا علاوه برش‌کاری ساده، عملیات به‌صورت دقیق  و ایمن صورت بگیرد.

اره فلکه کارگاهی

اره فلکه کارگاهی عموماً مدل‌های عمودی هستند و ابعاد آن‌ها متوسط است. اره نواری کارگاهی کاربردهای نیمه‌صنعتی دارند و می‌توانند قطعه‌های کار با قطر 25 تا 60 سانت را برش دهند. برق این مدل اره‌ها هم به‌صورت سه فاز و هم تک فاز موجود است. مدل‌های سه فاز دارای قدرت بیشتری هستند  و می‌توانند قطعه‌های کار ضخیم‌تر را به‌راحتی و باسرعت بیشتر برش دهند.

اره فلکه صنعتی

اره فلکه صنعتی که عموماً اره فلکه‌های افقی هستند ابعاد بسیار بزرگ‌تری نسبت به دیگر اره فلکه‌ها است و از برق سه فاز برای تأمین انرژی الکتروموتور خود بهره می‌برد. این مدل اره نواری‌ها از موتورهای قدرتمند، فلکه‌ها و میز کار بزرگ برخوردار است تا قطعات بزرگ را با سرعت و آسان‌تر برش دهند. اره فلکه‌های صنعتی بین قطعه‌های کار با قطر 60 تا 280 سانت  را می‌توانند برش دهند.

اره فلکه مینیاتوری یا کوچک

اره فلکه‌های مینیاتوری از مدل دیگر دارای اندازه و ابعاد کوچک‌تری هستند و بسیار مناسب برای کارگاه‌های خانگی و کوچ هستند. این مدل اره نواری‌ها توانایی برش قطعه‌های کار با قطر عرضی 25 تا 35 سانتی‌متر را دارند و مناسب برای برش‌کاری قطعه‌های قطور نیستند. همچنین عمق برش‌کاری اره‌های مینیاتوری بین 10 تا 15 سانتی‌متر است. اکثر این اره‌ها به‌منظور انجام برش‌های گسترده تهیه می‌شود به همین دلیل این اره با سه فلکه طراحی‌شده است و  اکثر اره نواری‌های کوچک دارای تیغه قابل تنظیم برای برش‌های زاویه‌دار هستند. اره فلکه‌های  استاندارد قابلیت برش‌کاری در زاویه‌های 45 از یک‌جهت و 10 درجه از جهت دیگر دارند. 

اره فلکه cnc

با پیشرفت تکنولوژی و ورود برنامه‌های رایانه‌ای به صنعت، اره فلکه‌های نیز دارای تحول عظیم شده‌اند. اره فلکه‌های cnc  از برنامه‌های کنترل عددی برخوردار هستند تا بتوانند برش‌کاری‌ها پیچیده و منحنی را بدون خط‌کشی و قالب‌گیری با بالاترین دقت و کمترین خط انجام دهند به همین بیشترین کاربرد این اره در صنعت مبلمان سازی است که نیاز به طرح‌های پیچیده است.

به دلیل قابلیت برش پیچیده این اره‌ها به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که می‌توانند در چهار محور مختلف عملیات برش‌کاری را انجام دهند تا پیچیده‌ترین طرح‌ها بر روی قطعه‌های کار صورت بگیرد. اره فلکه‌های cnc  علاوه بر برش‌کاری به‌صورت دقیق، نسبت به دیگر اره فلکه کمترین پرتی را دارند و باعث بهینه شدن مواد مصرفی اولیه می‌شوند.

نکات ایمنی هنگام کار کردن با اره فلکه 

برای کار کردن با اره نواری یا اره فلکه باید نکات ایمنی و مهارتی را در نظر گرفت تا باعث افزایش کیفیت فرآیند برش‌کاری شود و از خطرات احتمالی در وقوع کار جلوگیری شود. 

قبل از روشن کردن اره فلکه ابتدا باید تیغه دستگاه به‌خوبی بررسی شود و از محکم بودن و درست بسته شدن تیغه و محافظ‌های آن و سالم بودن دندانه‌های تیغه اطمینان حاصل کرد تا باعث فشار آمدن به تیغه و موتور اره نواری نشود و همچنین الکترومتر دستگاه و دیگر قطعات دستگاه به‌خوبی بادگیری شود تا گردوخاک‌ها از روی دستگاه پاک شود و از آسیب رسیدن به الکتروموتور دستگاه جلوگیری کرد. 

قبل از آغاز کردن برش‌کاری باید زاویه برش دستگاه را به کمک گونیا تنظیم کرد و دستگاه در حالت خاموش باشد. هنگام روشن کردن دستگاه و آغاز فرآیند برش‌کاری در ابتدا صبر کنید تا تیغه دستگاه به دور کامل برسد و حتماً این نکته را در نظر داشته باشید که در مسیر حرکت تیغه نایستید. قبل از آغاز برش‌کاری حتماً زیورآلات و اشیا که امکان دارد به تیغه گیر کند را از جدا کنید و در حین برش‌کاری حتماً از عینک ایمنی و ماسک تنفسی مخصوص استفاده کنید.

اره فلکه یا اره نواری نیاز به سرویس و تعمیرات منظم دارد. توصیه شود در بازه‌های زمانی مشخص قسمت‌های اره فلکه به‌خصوص فلکه‌ها را گریس کاری کند تا باعث طولانی شدن عمر دستگاه و کاهش نیافتن عمر برش‌کاری شود. همچنین بعد از اتمام فرآیند برش‌کاری با کمک پیچ‌های تنظیم فلکه بالایی  تیغه را شل کنید  تا بر اثر انقباض طولانی‌مدت تیغه ترک نخورد.

جمع‌بندی

اره فلکه یا اره نواری یک ابزار قدرتمند و کاربردی در صنایع چوب است. این اره دارای ساختاری نسبتاً ساده با قطعات مختلف است که هرکدام وظیفه خاصی در عملکرد دستگاه بر عهده‌دارند. اره فلکه‌های با توجه به‌اندازه، ساختار و تکنولوژی به‌کاررفته دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام کارکرد و کارایی مخصوص به خود را دارند و مناسب برای برش‌های مختلف از ساده و پیچیده و قطعه‌های کار متفاوت هستند. باید در نظر داشت برای کار کردن با اره فلکه باید نکات ایمنی و مهارتی را در نظر گرفت تا علاوه برافزایش کیفیت برش‌کاری باعث طولانی شدن عمر دستگاه و کاهش آسیب‌های احتمالی در حین کار کردن شد.