یکی از حرفه‌های پردرآمد، تعمیر لوازم‌خانگی است. یکی از مهارت‌های تخصصی در این رسته سیم‌پیچی الکتروموتور لوازم است.سیم‌پیچی موتور باعث می‌شود هنگامی‌که به الکترومتور جریان الکتریکی وارد می‌شود، جریان الکتریکی تبدیل به انرژی مکانیکی شود . سیم‌پیچی‌ها دارای انواع مختلفی است که نیازمند مهارت خاص است، برای انجام سیم پیچی نیاز به ابزار و وسایل تخصصی است تا سیم پیچی با کمترین خطا و در بهینه ترین حالت انجام شود. در این مقاله ابزارآلات موردنیاز برای سیم‌پیچی یک موتور را بررسی خواهیم کرد.
سیم‌پیچی چیست؟
سیم‌پیچی در موتور الکتریکی، یک طرح دایره‌ای شکل از سیم‌های رسانا است که جریان الکتریکی را دریافت و منقل می‌کند. سیم‌پیچی به‌گونه‌ای است که جریان در امتداد خطوط سیمی حرکت می‌کند و باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی می‌شود. هرچقدر دایره‌های سیمی ، مدارهای سیم‌پیچی شده، فشرده‌تر باشد، میدان جاذبه ایجادشده قوی‌تر است.
سیم‌پیچی موتورهای الکتریکی دارای انواع مختلفی است که هرکدام بر اساس طرح و مدل سیم‌پیچی شده موتور الکتریکی نیروی مغناطیسی لازم را تولید می‌کند. مهمترین سیم‌پیچی‌های موتور عبارت است از:
در این مدل سیم‌پیچی، سیم‌های رسانا یک حلقه تشکیل می‌دهند و همه سیم‌پیچ‌ها دارای هاب مشابه و یکسان هستند در ماشین‌های DC، سیم‌پیچ‌های اولیه و اختیاری ترانسفورماتور این مدل سیم‌پیچی‌ها به کار می‌رود.
سیم‌پیچی‌های موتورهای توزیع‌شده
در این مدل سیم‌پیچی، از چند سیم‌پیچی با گام کامل و سازمان‌دهی شده استفاده می‌شود. هرکدام از حلقه‌های سیم‌پیچ در شکاف‌هایی حاشیه سوراخ هوا تا مرحله تنظیم یا کموتاتورهای موتور قرار می‌گیرد. حلقه سیم‌پیچی به‌دست‌آمده یک نیروی مغناطیسی بسیار قوی را تولید می‌کند این مدل سیم‌پیچی‌ها در سناتور و روتور ماشین‌های پذیرش – آرمیچر ماشین‌های هماهنگ و DCبه کار می‌رود.
در سیم‌پیچی‌های موتور بسته، یک‌راه بسته موجود دارد که از هر نقطه‌ای در موتور، سیم رسانا از این نقطه می‌گذرد و دوباره به سر جای خود برمی‌گردد و این چرخه مدام تکرار می‌شود تا یک چرخه مغناطیسی قدرتمند تولید شود. این مدل سیم‌پیچی فقط برای ماشین‌های C و ماشین‌های کموتاتور A.C استفاده می‌شود.
در این مدل سیم‌پیچی، موتور از چندین پایه حلقه لغزنده تشکیل‌شده است و سیم‌ها با عبور از این حلقه‌ها یک مدار سیم‌پیچی شده درست می‌کنند که می‌توانند میدان مغناطیسی موردنظر را تولید کنند. سیم‌پیچی‌های موتور باز برای ماشین‌های AC، به‌عنوان ماشین‌های هماهنگ، ماشین‌های پذیرش و غیره استفاده می‌شود.
ابزار آلات سیم پیچی
ابزار آلات سیم‌پیچی به چند دسته بندی کلی می‌توان تقسیم بندی کرد. این دسته بندی شامل ابزارها و دستگاه‌های تخصصی، لوازم مصرفی سیم پیچی، و ابزار آلات عمومی که در هر کارگاه سیم‌پیچی و تعمیرات خانگی باید وجود داشته باشد. در ادامه معرفی جامعی از ابزارهای تخصصی هر دسته ارائه خواهیم داد.
ابزار آلات تخصصی سیم پیچی
دستگاه بوبین پیچ
از این دستگاه برای سیم‌پیچی سیم‌های نازک استفاده می‌شود. قاب‌های بوببین به ما کمک می‌کند با کمک قالب‌های مخصوص به خود سیم‌پیچی را انجام دهیم، بوبین پیچ دارای یک عقربه است که تعداد دورهای سیم‌پیچی شده در حلقه هر قالب را می‌شمارد. بوبین پیچ‌ها در مدل آنالوگ و دیجیتال امروزه موجود هستند، بوبین های دیجیتال می‌توانند به‌طور خودکار فرآیند سیم‌پیچی را انجام دهد.
لازم به ذکر است، در فرآیند سیم پیچی دستگاه‌های دیگر نیز حضور دارند. این دستگاه برای کارگاه‌ها و تعمیرگاه‌های بزرگ تر نیاز است و که باید الکتروموتورها و سناتورهای متنوعی را سیم پیچی کنند. دیگر دستگاه‌های مهم سیم پیچی عبارتند از:
- دستگاه کلاف پیچ
- دستگاه آرمیچر پیچ
- دستگاه روتور پیچ
- دستگاه ضخیم پیچ
- دستگاه ردیف پیچ
- دستگاه تروئید پیچ
دستگاه نخ بندی یا کلاف پیچ در سیم‌پیچی
یکی از ابزارهای تخصصی در سیم‌پیچی‌ها دستگاه‌های نخ بندی است. این دستگاه هم به‌صورت دستی و هم به‌صورت خودکار موجود است. دستگاه‌های نخ بندی خودکار عموماً از نوع لانه‌زنبوری هستند و قابلیت کنترل تمام مراحل نخ بندنی را دارند. همچنین مدل‌های پیشرفته دستگاه خودکار نخ بندی می‌توانند شیاربندی‌های الکتروموتور را به‌صورت یکی در میان یا دوبل نخ بندی کند. دستگاه‌های خودکار نخ بندی مجهز به کلاهک قابل تنظیم روی کلاف استاتور برای حفظ نظم سیم‌پیچی‌ها هستند.
دستگاه تست
یکی دیگر از ابزارهای تخصصی در سیم‌پیچی‌ها دستگاه تست است، این ابزار برای بررسی فعال بودن یا غیرفعال بودن قطعات الکتریکی موتور استفاده می‌شود. قطعاتی مانند دیود، خازن، سلف، ترانسفورماتورها، ترانزیستورها، یکسو کننده‌ها، کاربرد دیگر این دستگاه برای بررسی کامل بودن مدارها است.
پولی‌کش
یکی از ابزارهای تخصصی در سیم‌پیچی پولی‌کش است، این ابزار از یک شفت اصلی و دو یا سه‌پایه که در طرفین شفت قرار دارند، درست‌شده است. برای بیرون آوردن قطعه‌های مانند بلبرینگ یا پولی از موتور الکتریکی از پولی‌کش استفاده می‌شود. این وسیله به موتور و قطعات موتور هیچ آسیبی نمی‌رساند. پولی‌کش‌ها با نامه‌ای فولی کش یا بلبرینگ کش نیز شناخته می‌شوند.
ابزار آلات عمومی سیم پیچی
مولتی متر
یکی از ابزارهای بسیار ضروری در سیم‌پیچی، مولتی متر است، شما می‌توانید با کمک مولتی متر پارامتر ازجمله، اهم، آمپر، فرکانس، ولتاژ را اندازه‌گیری کنید و همچنین این از این ابزار برای بررسی اتصال تک‌تک سیم‌ها با بدنه موتور را بررسی کنید.
کولیس
ابزار اندازه‌گیری دیگری که در سیم‌پیچی‌ها دارای کاربرد فراوان هستند، کولیس است، کولیس برای ضخامت بدنه موتور و سیم‌ها و دهانه‌های سیم‌پیچی استفاده می‌شود.
میکرومتر
در سیم‌پیچی نیاز است، قطرهای سیم را اندازه‌گیری کرد. در سیم‌پیچی هر موتور از سیم‌ها با قطر مخصوص به خود برخوردار است. برای سیم‌پیچی مجدد نیاز است قطر موتور را بررسی کنیم. نحوه اندازه‌گیری قطر سیم یا ورق سیمی نازک در میکرومتر به این صورت است که ابتدا سیم را در میان دو فک سیم‌پیچ قرار می‌دهیم و سپس جغجغه را می‌چرخانیم تا سیم به‌صورت دقیق در میان دو فک میکرومتر قرار گیرد. سپس مقدار ضخامت را از روی میکرومتر می‌خوانیم. میکرومترها دارای انواع مختلفی هستند ازجمله رویه، عقربه‌ای و دیجیتال
پیچ‌گوشتی
ست کامل پیچ‌گوشتی برای باز و بسته کردن موتورهای الکتریکی برای هر تعمیرگاه لازم و ضروری است. هر کارگاه سیم‌پیچی باید ست کامل دو سو و چهارسو را در سایزهای مختلف داشته باشند تا بتواند موتورها را به‌راحتی باز و بسته کند و به سیم‌پیچی موتور دسترسی پیدا کند.
انبردست و سیم‌چین
دو ابزاردستی بسیار ضروری در کارگاه‌های سیم‌پیچی انبردست و سیم‌چین است. از انبردست برای مهار سیم‌ها و پیچاندن آن‌ها استفاده می‌شود و از سیم‌چین برای قطع کردن و اندازه کردن سیم‌های الکتروموتور استفاده می‌شود.
آچار
یک تعمیرگاه و کارگاه سیم‌پیچی باید مجهز به ست کامل آچارها باشد. پرکاربردترین آچار در فرآیند سیم‌پیچی آچار آلن است. اکثر الکتروموتورها با پیچ‌های آلن باز و بسته‌شده‌اند.
چکش
چکش پلاستیکی کاربرد بیشتری نسبت به چکش‌های فلزی در موتورهای الکتریکی دارند. از چکش برای درآوردن سیم‌های سوخته از داخل موتور استفاده می‌شود.
هویه و سیم قلع
یکی از پرکاربردترین ابزارها در سیم‌پیچی‌ها هویه و سیم قلع است. از این ابزار برای لحیم‌کاری و برقراری اتصالات در سیم پیچی ها استفاده می‌شود. هویه دارای انواع مختلفی از هویه های بی سیم تا تنظیم کننده ، پنسی، رومیزی و... است. برای حلیم کاری باید ابزاری مانند روغن لحیم، سیم نسوز، پایه نگهدارنده و ... نیز تهیه کرد.
انبر دایره
انبر دایره ابزاردستی ساده‌ای است که برای نگه‌داشتن و درآوردن گیره‌های شفت‌ها استفاده می‌شود. همچنین از این ابزار برای ایجاد سوراخ بر روی قطعه‌های موتور استفاده می‌شود.
برس های سیمی شیاردار
از این ابزار برای از بین بردن محل‌ها ظریف و کوچک در الکتروموتورها برای از بین بردن عایق‌ها باقی‌مانده و رنگ‌ها در شکاف‌های الکتروموتور استفاده می‌شود.
لوازم مصرفی سیم پیچی
مایلر یا عایق سیم‌پیچی
مایلر برای عایق‌بندی میان لایه‌های برای شیاربندی الکترومترهای کو چک و بزرگ، ترانسفورماتور خشک و ماشین الکتریکی استفاده می‌شود. ورق‌های مایلر در سایزهای 20 یا 30 میکرون به‌صورت رول موجود هستند. برای عایق کاری سطح استراتور نسبت به الکتریسته استفاده می‌شود. ما چند نوع عایق داریم. از مدل عایق برای موتورهای که در جای خشک وجود دارد مانند موتورهای بالابر یا موتور کور استفاده می‌شود.
عایق نومکس
عایق‌های نومکس دارای سه لایه هستند، لایه میانی همان عایق مایلر است و عایق‌های بالا و پایین فیبر نومکس است. این مدل عایق‌ها می‌توانند حرارت‌های بالا در الکتروموتورها را به‌راحتی تحمل کنند. این مدل عایق مناسب برای سیم‌پیچ‌های الکترومترهای است که در آب یا روغن غوطه‌ور هستند.
کاغذ یا عایق برشمان
یکی از کاغذهای عایق رایج در سیم‌پیچی کاغذ برشمان است. این عایق توانایی تحمل حرارت تا 105 درجه را در موتورهای سیم‌پیچی دارد. در دماهای بیش از 105 درجه کاغذ برشمان آهسته‌آهسته ذوب می‌شود.
سیم لاکی
سیم‌های لاکی از جنس آلومینیوم یا مس هستند که با یک لاک عایق‌بندی شده‌اند. سیم‌های لاکی دارای انواع مختلف هستند. سیم لاکی بر اساس نمره تمایز گذاری می‌شود. هر موتور دارای سیم لاکی متفاوت است. در هنگام سیم‌پیچی باید سیم لاکی مخصوص به موتور استفاده شود. سیم‌های لاکی دارای ضخامت خوبی برای سیم‌پیچی هستند و امکان جرقه نزدن را نیز دارند.
وارنیش
یکی دیگر از ابزارهای سیم‌پیچی وارنیش است. وارنیش برای موتورهای که دارای سیم‌های قطور هستند به کار می‌روند. این ابزار عایق‌کاری سیم‌های بدون پوشش نیز استفاده می‌شوند وارنیش حرارتی مانند یک لوله پلاستیکی است که برای پوشاندن سیم، کانکتور یا اتصالات الکتریکی استفاده می‌شود تا سیم‌ها برابر آسیب‌دیدگی حفاظت کند.
شارلاک یا لاک هوا خشک
شارلاک دارای دو نوع هوا خشک یا شار لاک کوره هستند، این ابزار بعد از سیم‌پیچی اولیه باید شارک روی سیم‌پیچ‌ها ریخته شود تا سیم‌پیچ‌ها را نگه دارد. شارک لاک هوا خشک در هوا معمولی خشک می‌شود اما شارک کوره بر اساس دمای که طبق دستورالعمل ذکرشده است باید حرارت ببیند تا خشک شود.
کاغذ عایق سیم‌پیچی
یکی از لوازم مصرفی در سیم‌پیچی کاغذ عایق است. کاغذهای عایق بر اساس نوع الکتروموتور دارای دسته‌بندی متفاوتی هستند. عموماً این کاغذها بر اساس درجه حرارت از Y تا Cدسته‌بندی می‌شوند. کاغذهای عایق از 90 درجه سانتی گراد تا 180 بالاتر از درجه سانتی گراد می‌توانند عایق مناسب را ایجاد کنند.
سوزن نواری
یکی دیگر از ابزارهای مصرفی در سیم‌پیچی سوزن‌های نواری است. از سوزن‌های نواری برای برقراری اتصال سیم‌های سیم‌پیچی شده الکتروموتور با دیگر سیم‌ها استفاده می‌شود. سوزن‌های نواری دارای چهار اندازه استاندارد هستند. سوزن نواری قطر گرد 0.5 میلی‌متر، طول 120 میلی‌متر ، سوزن نواری قطر گرد 0.7 میلی‌متر، طول 120 میلی‌متر، سوزن نواری قطر گرد 1.0 میلی‌متر، طول 145 میلی‌متر و سوزن نواری تخت x 2.25 3 میلی‌متر، طول 168 میلی‌متر
جمع‌بندی
سیم‌پیچی کار و حرفه تخصصی است که دارای انواع مختلف و پیچیده‌ای دارد. برای انجام سیم‌پیچی باید مجهز به ابزارهای تخصصی ازجمله دستگاه سیم‌پیچ، بوببین پیچ، دستگاه نخ بندی و ... بود. علاوه بر این کارگاه‌های سیم‌پیچی باید مجهز به ابزارهای مانند میکرومترها، مولتی متر، آچار و هویه نیز باشند. در سیم‌پیچی ابزارهای مصرفی کاغذهای عایق سوزن‌های نواری و... نیاز است که تعمیرگاه یا کارگاه سیم‌پیچی باید آن‌ها را داشته باشد.
ارسال نظر
برای ارسال نظر وارد شوید