آشنایی با انواع لوازم ایمنی صنعتی

لوازم حفاظت از چشم‌ها و صورت

موارد زیادی وجود دارد که در طی آن چشم و صورت کارگران ممکن است در معرض خطر قرار بگیرد. در چنین مواردی، کارفرمایان باید اطمینان حاصل کنند که ایمنی چشم‌ها و صورت کارگران در برابر اشیای پرتابی، فلزات ذوب شده، ترکیبات شیمیایی خطرناک نظیر گازهای سمّی و اسیدها و سایر موارد فراهم شده باشد. بسیاری از آسیب‌هایی که به چشم و صورت وارد می‌شود ناشی از عدم استفاده از ابزار ایمنی و یا استفاده از لوازم ایمنی نامناسب می‌باشد. از جمله مشاغلی که در معرض این خطرات می‌باشند می‌توان به نجاری، برق‌کاری، ماشین کاری، سنباده زنی، جوشکاری، برش‌کاری و غیره اشاره نمود. برخی از آسیب‌های احتمالی چشم در این مشاغل عبارت‌اند از:

•  ورود گرد و غبار، خاک و تراشه‌های فلزی یا چوبی به چشم که این موارد در اثر فعالیت‌هایی مثل خرد کردن، سنگ زنی، اره و چکش کاری و یا استفاده از سایر ابزار آلات ایجاد می‌شوند.
• پاشش ناشی از مواد شیمیایی مثل اسیدها و نیز مایعات داغ و به طور کلی سایر محلول‌های خطرناک به درون چشم.
•  نورهای شدید ناشی از فعالیت جوشکاری و یا اشعه‌های مضر در هنگام استفاده از لیزر نیز می‌توانند آسیب‌های جدی به چشم وارد کنند. در کنار این موارد جرقه را نیز باید بیان نمود.

ویژگی‌های اصلی لوازم حفاظت از چشم و صورت

یک محافظ مناسب برای چشم و صورت باید ویژگی‌های خاصی را دارا باشد. برخی از این خصوصیات عبارت‌اند از:

•  قابلیت حفاظت مطلوب از چشم و صورت در برابر خطرات محیط کار
•  محافظ مورد استفاده باید به طور مناسب روی صورت قرار بگیرد و استفاده از آن راحت باشد.
• محافظ نباید در میدان دید کارگران مشکلی ایجاد کند و دید و حرکت آن‌ها را مختل کند.
• با دوام بودن و قابلیت تمیز کردن از دیگر ویژگی‌های مهم یک محافظ مطلوب می‌باشد.
• استفاده از محافظ صورت و چشم نباید تداخلی با سایر ابزارهای ایمنی مورد استفاده توسط کارگران داشته باشد و مشکلی از این بابت نباید ایجاد شود.

انواع لوازم حفاظت از چشم‌ها و صورت

برخی از متداول‌ترین لوازمی که به منظور حفاظت از چشم و صورت استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

• عینک ایمنی : عینک های ایمنی فریم بسیار مطمئنی دارند که از فلز یا پلاستیک ‌های مقاوم ساخته شده و نیز دارای لنز‌های مقاوم می‌باشند. در برخی از مدل‌های این عینک‌ها، قابلیت حفاظت جانبی از چشم نیز فراهم می‌باشد.
• گاگل : این دسته از ابزار ایمنی نیز کاملاً محکم روی چشم قرار گرفته و چشم و نواحی اطراف آن را در برابر اشیای پرتابی، گرد و غبار، پاشش محلول‌ها و سایر موارد حفاظت می‌کنند.
• سپرهای جوشکاری : این سپرها از الیاف یا فایبرگلاس ساخته شده و مجهز به لنز‌های فیلتر شده نیز می‌باشند. وظیفه سپرهای جوشکاری حفاظت از چشم‌ها در برابر تابش‌های شدید و نیز اشعه مادون قرمز می‌باشد. علاوه بر این، سپرها از چشمان و صورت در برابر جرقه‌های تولید شده در حین جوشکاری نیز حفاظت می‌کنند.
• عینک‌های ایمنی در برابر لیزر :این عینک‌های مخصوص، از چشم‌ها در برابر نور شدیدی که توسط لیزر تولید می‌شود حفاظت می‌کنند. نوع عینک مورد استفاده در برابر لیزر بستگی به نوع لیزر و شرایط کاری داشته و بر این اساس تعیین می‌شود.
• شیلدهای حفاظت از صورت : جنس شیلدهایی که برای حفاظت از صورت بکار می‌روند از پلاستیک شفاف بوده و تمام صورت را به طور کامل پوشش می‌دهند. شیلد‌ها قابلیت حفاظت از تمام صورت را در برابر اشیای پرتابی، ماده‌های سمی و نیز تابش‌های مضر فراهم می‌کنند. در صورتی که از این شیلد‌ها به طور همزمان در کنار عینک‌های ایمنی یا گاگل استفاده شود حفاظت مطلوب‌تری برای چشم و صورت فراهم می‌گردد.

لوازم حفاظت از سر

حفاظت از سر کارگران در محیط‌های کاری یکی از مهم‌ترین وظایف کارفرمایان می‌باشد. آسیب‌هایی که به سر و گردن وارد می‌شوند می‌توانند یک کارگر را تا آخر عمر زمین‌گیر کرده و یا حتی کشنده نیز باشند. یکی از ساده‌ترین راه‌ها به منظور حفاظت از سر، استفاده از کلاه‌های ایمنی می‌باشد. این کلاه‌ها می‌توانند سر کارگران را در برابر خطرات زیادی حفاظت کنند. در صورتی که هر یک از موارد زیر در محیط کار وجود داشته باشد استفاده از کلاه ایمنی برای کارگران ضروری می‌باشد.

• مواقعی که احتمال سقوط اشیاء از بالا و برخورد آن‌ها با سر وجود داشته باشد.
• مواقعی که احتمال برخورد سر به اشیاء سخت نظیر لوله‌ها و غیره در محیط کار وجود داشته باشد.
•  محیط‌هایی که در آن احتمال ارتباط تصادفی سر با خطرات الکتریکی وجود داشته باشد.

ویژگی‌های اصلی لوازم حفاظت از سر

به طور کلی کلاه‌های ایمنی که به منظور حفاظت از سر در محیط‌های کاری استفاده می‌شوند باید خصوصیات زیر را داشته باشند:

• مقاومت بالا در برابر برخورد اشیاء سخت و عدم عبور اجسام تیز و رسیدن آن‌ها به سر.
• کلاه ایمنی مناسب باید بتواند شوک‌های ناشی از ضربات را جذب کند.
•  امکان نفوذ آب و سایر مایعات از آن‌ها وجود نداشته باشد و دچار سوختگی سریع نیز نشوند.
•  به خوبی روی سر محکم شوند و بازدهی کاری کارگران را کاهش ندهند.

انواع کلاه‌های ایمنی

انواع مختلفی از کلاه‌های ایمنی به منظور حفاظت از کارگران وجود دارد. به منظور انتخاب یک کلاه ایمنی مناسب، باید محیط کار و خطراتی که در آن وجود دارد به خوبی بررسی شود و بر اساس محیط کار، مناسب ترین کلاه ایمنی انتخاب گردد. کلاه‌های ایمنی را می‌توان در سه کلاس صنعتی دسته بندی نمود:

• کلاه ایمنی کلاس  : A این دسته از کلاه‌های ایمنی مقاومت خوبی در برابر ضربات و نفوذ مایعات فراهم می‌آورند ولی حفاظت آن‌ها در برابر ولتاژ محدود است (تا 2200 ولت).
• کلاه‌ ایمنی کلاس B :این دسته از کلاه‌های ایمنی بیشترین حفاظت را در برابر خطرات الکتریکی فراهم می‌کنند و تا 000,20 ولت مقاوم هستند. علاوه بر این، حفاظت این دسته از کلاه‌های ایمنی در برابر ضربات و نفوذ مایعات نیز مطلوب است.
• کلاه ایمنی کلاس  : Cاین دسته از کلاه‌های ایمنی در برابر خطرات الکتریکی حفاظت ایجاد نمی‌کنند. در مقابل، سبک و راحت هستند و در برابر ضربات حفاظت مناسبی ایجاد می‌کنند.

لوازم حفاظت از دست

در مواردی که شرایط محیط کار به گونه‌ای باشد که احتمال آسیب به دستان وجود داشته باشد، استفاده از لوازم ایمنی مناسب ضرورت می‌یابد. در بسیاری از محیط‌های کاری دستان در معرض خطرات گوناگون هستند. پوست دست می‌تواند مواد مضر شیمیایی و خورنده را جذب کند و یا در اثر حرارت دچار سوختگی شود. خطرات الکتریکی، کبودی، سایش، بریدگی، سوراخ شدن، شکستگی و حتی قطع عضو از جمله موارد دیگری هستند که در هنگام کار ممکن است برای دست‌ها رخ بدهند. یکی از متداول ترین روش‌های حفاظت از دستان در برابر خطرات استفاده از دستکش‌های ایمنی می‌باشد.

دستکش‌های ایمنی ابزاری هستند که در سراسر دنیا و در محیط‌های کار مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. محل‌هایی که به هنگام کار در آن‌ها از دستکش‌های ایمنی استفاده می‌شود بسیار متنوع هستند. به عنوان مثال، از این دستکش‌ها در کارگاه‌های ساختمانی، آزمایشگاه‌های شیمی، تراشکاری‌ها و موارد متعدد دیگری استفاده می‌شود. به صورت ساده می‌توان گفت دستکش‌های ایمنی لباس‌های محافظی هستند که از دست، انگشتان و مچ در برابر نیروهای خارجی، مواد شیمیایی و سایر عناصر و خطراتی که در محیط کار وجود دارند محافظت می‌کنند.

ویژگی‌های دستکش ایمنی

دستکش‌های ایمنی می‌توانند از جنس‌های مختلفی ساخته شوند. در طراحی و ساخت این دستکش‌ها از مواد گوناگون نظیر پلیمر، کتان، چرم، مواد پلاستیکی، بافت‌های فلزی و غیره استفاده می‌شود. دستکش‌های ایمنی از نظر رو دوزی و تو دوزی با یکدیگر متفاوت هستند. موارد دیگری نظیر نحوه بسته شدن و محکم شدن دستکش‌ها، ارتفاع ساق آن‌ها و نحوه قرار گیری انگشتان از جمله مواردی هستند که منجر به ایجاد تفاوت در میان مدل‌های مختلف دستکش‌های ایمنی می‌شوند. یکی از نکات مهمی که درباره دستکش‌های ایمنی وجود دارد آن است که این تجهیزات علاوه بر جلوگیری از خطرات بیرونی و حفاظت از دستان باید در حین کار مشکلی برای کارگران ایجاد نکرده و در روند کاری آن‌ها اثرات نامطلوب نداشته باشد. دستکش‌های ایمنی نباید در هنگام کار دست و پا گیر باشند و راندمان کاری را کاهش بدهند. علاوه بر این، این دستکش‌ها باید راحت بوده و مشکلی برای پوست دست ایجاد نکنند. از آنجایی که دستکش‌های ایمنی در مدت زمان‌های طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ساینده بودن آن‌ها منجر به ایجاد آسیب‌های جدی در دستان می‌شود. هرچه دستکش‌های ایمنی از لحاظ کاری راحت‌تر باشند، افراد با تمایل بیشتری از آن‌ها استفاده کرده و به این ترتیب خطرات کمتری نیز متوجه آن‌ها خواهد شد.

یکی دیگر از نکات مورد اهمیت در مورد دستکش‌های ایمنی آن است که امکان تبادل هوا را داشته باشند. این موضوع به اندازه کیفیت و میزان حفاظت دستکش‌ها اهمیت دارد. در بسیاری از موارد و شرایط کاری، کارگران مجبور هستند در تمامی طول روز از دستکش‌های ایمنی استفاده نمایند. در صورتی که این دستکش‌ها امکان ورود و خروج هوا را فراهم نکنند، بیماری‌های پوستی جدی برای دستان ایجاد می‌شود که این امر می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

انواع دستکش‌های ایمنی

دستکش‌های ایمنی خواص مختلفی دارند و هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند که باید در همان کاربرد نیز مورد استفاده قرار بگیرند. برخی از مهم‌ترین انواع این دستکش‌ها عبارت‌اند از:

• دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی: این مدل از دستکش‌ها در برابر طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی و محصولات تمیز کننده مقاوم هستند. بسته به نوع مواد شیمیایی که در هر کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین قدرت شیمیایی مواد، دستکش‌های ایمنی باید از مقررات دقیق و سخت‌گیرانه‌ای پیروی کنند. به منظور آن که از محافظت صحیح این دسته از دستکش‌ها اطمینان حاصل شود، باید حتماً طبق قوانین مربوطه عمل کرد و کارایی دستکش‌ها در برابر مواد شیمیایی مختلف را با دستورالعمل آن‌ها تطبیق داد.
• دستکش‌های مقاوم در برابر برش: دستکش‌هایی که در کاربردهای مقاوم به برش مورد استفاده قرار می‌گیرند، از طریق آزمون‌های برش دسته بندی می‌شوند. نتایج این آزمایشات به این صورت است که مقاومت دستکش در برابر عوامل برنده را نشان می‌دهد. در واقع این که دستکش در برابر چند چرخه برشی مقاومت کرده و دچار پارگی نمی‌شود تعیین کننده کیفیت آن می‌باشد. دستکش‌های مقاوم به خوردگی در کاربردهای بسیار متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این موارد می‌توان به صنایع فولاد، شیشه، چوب، ساخت ماشین آلات و غیره اشاره نمود.

• دستکش‌های عایق الکتریکی :  این دسته از دستکش‌های ایمنی معمولاً از مواد لاتکس ساخته می‌شوند و از آن‌ها به منظور حفاظت دستان در برابر ولتاژهای مختلف الکتریسیته استفاده می‌شود. طبق قوانین و مقرراتی که در مورد این دستکش‌ها وجود دارد آن ها باید هر 6 ماه مورد آزمایش قرار گیرند تا از کارایی آن‌ها و ایجاد حفاظت مطلوب توسط آن‌ها اطمینان حاصل گردد.
• دستکش‌های مقاوم در برابر سوراخ شدن : این گروه از دستکش‌های ایمنی وظیفه حفاظت از دستان در برابر اشیا تیز و خطرناک نظیر میخ، پیچ، پرچ، آوارهای ساختمانی و غیره را دارند. دستکش‌های مقاوم در برابر سوراخ شدن را با مقاومت‌های مختلف طراحی می‌کنند که بسته به کاربرد از مدل مناسب آن‌ها باید استفاده شود. یکی از کاربردهای این دستکش‌ها هنگام جابجایی اجزای تیز از جمله ورق‌های فلزی می‌باشد. نکته‌ای که باید به آن توجه شود آن است که این مدل از دستکش‌های ایمنی به منظور حفاظت از دستان در برابر اشیای تیز کوچک نظیر سوزن‌های ریز و خرده‌های شیشه چندان کارایی نداشته و برای این امر باید از دستکش‌های مناسب دیگری استفاده نمود.
• دستکش‌های عایق حرارت : استفاده از این مدل دستکش‌ها در محیط‌هایی که به دماهای بسیار بالا و یا بسیار پایین سر و کار داریم ضروری است. دستکش‌های عایق گرما در کاربردهایی نظیر کوره‌ها، وسایل برقی دما بالا، جوشکاری و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. در هنگام کار تجهیزاتی از جمله یخچال‌های صنعتی که دمای بسیار پایین دارند نیز استفاده از دستکش‌های عایق سرما ضرورت پیدا می‌کند. بسته به آن که محیط‌های کاری خشک یا مرطوب باشند، در محیط‌های کاری شعله یا جرقه وجود داشته باشد و مواردی از این قبیل، انواع مختلفی از دستکش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از دستکش‌های عایق حرارتی حتی می‌توانند تا دماهای بالای 300 درجه سانتی‌گراد نیز از دستان محافظت مطلوبی داشته باشند.

لوازم حفاظت از پا

کارگرانی که در محیط کار در معرض آسیب‌های مربوط به پا ناشی از مواد شیمیایی، سقوط اجسام، غلتک‌ها و غیره قرار دارند باید از لوازم حفاظتی مناسب استفاده نمایند. علاوه بر این، کارکنانی که در معرض مواد بسیار داغ، خورنده و یا سمی قرار دارند نیز باید از تجهیزات مناسبی به منظور حفاظت از بدن و از جمله پا بهره ببرند. در شرایطی که احتمال برخورد پای کارگران با تجهیزات الکتریکی وجود داشته باشد، استفاده از کفش‌های نا رسانا ضرورت پیدا می‌کند. در حالت مقابل، قرار گرفتن در محیط‌های کاری با الکتریسیته ساکن، نیازمند استفاده از کفش‌های رسانا می‌باشد. برخی از مثال‌هایی که در آن‌ها کارگران نیازمند استفاده از لوازم ایمنی هستند عبارت‌‌اند از:

• در شرایطی که احتمال آن وجود داشته باشد که تجهیزات سنگین نظیر غلتک‌ها و بشکه‌ها روی پای کارگران رفته و برای آن‌ها مشکل ساز شود.
•  در مواقع کار با اشیاء تیز نظیر میخ که می‌تواند کف یا قسمت‌ رویی کفش‌های معمولی را سوراخ کند.
• در هنگام کار در معرض فلزات ذوب شده که امکان پاشش آن‌ها به پا و سایر اندام‌ها وجود دارد.
• در زمان کار بر روی سطوح داغ، خیس و لغزنده.
• در هنگام کار در شرایطی که خطرات الکتریکی در سطوح وجود داشته باشد.

انواع لوازم حفاظت از پا

مهم‌ترین لوازمی که به منظور حفاظت از پا مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• کفش‌های ایمنی :  کفش ایمنی به منظور حفاظت از پا در برابر ضربات استفاده می‌شوند. علاوه بر این، در صورتی که محیط کار در معرض مواد داغ باشد، باید از کفش‌های مقاوم به حرارت استفاده نمود. در برخی موارد نیز ممکن است از کفش‌های فلزی استفاده شود. کفش‌های ایمنی ممکن است بسته به نوع کاربرد به گونه‌ای طراحی شوند که از نظر الکتریکی رسانا باشند تا به این ترتیب از تجمع الکتریسیته ساکن جلوگیری کنند. در اثر این امر، احتمال ایجاد خطرات الکتریکی و نیز انفجار به حداقل کاهش می‌یابد.
• ساق پوش :  به منظور حفاظت از نواحی پایین پا در برابر خطرات ناشی از پاشش فلزات ذوب شده، جرقه‌های مربوط به جوشکاری و سایر خطرهای محیط کار از ساق پوش استفاده می‌شود. ساق پوش‌ها به سادگی پوشیده می‌شوند و جدا سازی آن‌ها نیز راحت است و از این بابت مشکلی ایجاد نخواهند کرد.

• محافظ روی پا :  به منظور حفاظت از استخوان‌های روی پا در برابر ضربات و فشارهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محافظ‌ها از جنس آلومینیوم، فولاد، الیاف و یا پلاستیک ساخته شده و در روی کفش‌ها قرار می‌گیرند.
• محافظ انگشتان پا : این تجهیزات حفاظتی در نواحی انگشتان روی کفش قرار می‌گیرند و حفاظت را در برابر فشارها و نیروهای محیط کار فراهم می‌کنند. جنس آن‌ها نیز می‌تواند از فولاد، آلومینیوم و یا پلاستیک باشد.

لوازم حفاظت از گوش

در شرایطی که محیط کاری همراه با سر و صدای فراوان باشد، حفاظت از گوش‌ها در برابر این صداهای بسیار بلند حائز اهمیت می‌باشد. عواملی که تعیین کننده نیاز به حفاظت از گوش‌ها در محیط‌های کاری هستند عبارت‌اند از:

• میزان بلندی صدا که با واحد دسی‌بل اندازه‌گیری می‌شود.
•  مدت زمانی که هر کارگر هنگام کار در معرض صداهای بلند قرار می‌گیرد.
• آیا کارگر همواره در معرض یک نوع صدا قرار دارد و یا شرایط کاری از نظر میزان صدای تولیدی دچار تغییر می‌شود.
•  سر و صدای ایجاد شده از یک منبع می‌باشد و یا از چندین منبع صوتی ایجاد می‌شود.

به طور کلی، تا مدت زمان مشخصی بدون استفاده از تجهیزات ایمنی می‌توان در معرض صدا قرار گرفت. هر چه صدای محیط بیشتر باشد، این مدت زمان نیز کوتاه‌تر می‌شود. به عنوان مثال، کارگران می‌توانند روزانه به مدت 8 ساعت در معرض صدای 90 دسی‌بل قرار داشته باشند بدون آن که حفاظتی نیاز باشد. در مقابل، اگر شدت صدا به 115 دسی‌بل برسد، مدت زمانی که بدون محافظ گوش می‌توان در معرض صدا قرار داشت به 15 دقیقه کاهش پیدا می‌کند.

انواع لوازم حفاظت از گوش

برخی از لوازم اصلی که به منظور حفاظت از گوش‌ها در محیط‌های کاری استفاده می‌شود عبارت‌اند از:

• گوش‌گیر های یک‌بار مصرف : این تجهیزات از پنبه‌های مومی، فوم، لاستیک سیلیکونی و یا پشم شیشه ساخته می‌شوند. این مدل از گوش‌گیر ها شکل پذیر بوده و اگر به درستی درون گوش قرار بگیرند حفاظت مطلوبی را ارائه می‌دهند.
• گوش‌گیر های پیش‌ ساخته : این مدل از تجهیزات حفاظتی می‌تواند یکبار مصرف و یا چند بار مصرف باشد. بعد از هر بار استفاده از این گوش‌گیرها باید آن‌ها را تمیز کرد.
• گوشی‌های ایمنی : گوشی های ایمنی باید به خوبی بر روی گوش قرار گرفته و کاملاً فیت شوند. مواردی نظیر موهای بلند، حرکات صورت نظیر جویدن و غیره می‌توانند عملکرد مناسب این گوشی‌ها را با مشکل روبرو کنند.

مشاهده انواع تجهیزات ایمنی