معرفی جامع دستگاه اور فرز

فرزها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام کارکرد عملکرد مخصوص به خود را دارند. این فرز یکی از انواع فرزها با طراحی منحصربه‌فرد خود است. این ابزار برقی باقابلیت تعویض تیغه طیف گسترده‌ای از عملیات مانند برش‌کاری، منبت‌کاری، پرداخت و... را در صنایع مختلفی ازجمله صنعت چوب و نجاری را انجام می‌دهد. در این مقاله به بررسی جامع این محصول ، انواع آن، کاربردها و عملکرد آن خواهیم پرداخت.

اور فرز چیست؟

اورفرز یکی از انواع فرز در صنعت چوب است که به دلیل سبکی و مانور پذیری بالا دارای طرفداری بسیاری است.  این دستگاه که با نام روتر نیز شناخته می‌شود از یک بدنه فلزی و پلاستیکی تشکیل‌شده که در درون خود هسته اصلی دستگاه یعنی موتور را جای‌داده است. در قسمت پایین دستگاه کولت قرار دارد که تیغه‌های برش مختلف را مهار می‌کند تا عملیاتی مانند برش‌کاری، منبت‌کاری، شیارزنی، کف تراشی و... را به‌آسانی انجام دهد.

کاربرد اورفرز

کاربرد اصلی دستگاه اور فرز در صنعت چوب است و در صنایعی از قبیل نجاری، کابینت سازی، مبل‌سازی و کارهای که نیاز به برش‌کاری‌های ظریف و فانتزی دارد مورداستفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از تیغه‌های مخصوص می‌توانیم انواع برش‌کاری‌ها و لبه زنی‌ها را بر روی متریال هایی مانند چوب و شیشه باکیفیت بسیار بالایی انجام دهیم. در ادامه کارهایی که این دستگاه می‌تواند انجام دهد را بررسی خواهیم کرد.

ایجاد شیار 

در ساخت کمدها و کشوهای چوبی نیاز است که یک عمق بر روی قطعه کار ایجاد کنید تا لولا و ابزارآلات کشویی را بهترین شکل بر روی سازه سوار کنید. این دستگاه می‌تواند با برش‌های مستقیم و کاهش‌دهنده ضخامت، شیارهای مختلف را در سطح و لبه قطعه کار ایجاد کند.

لبه زنی یا دور زنی 

هنگام ساخت وسایلی همچون میز، صندلی، مبلمان، نیاز است لبه‌های کار به‌خوبی و با دقت بسیار بالایی پرداخت شود و قسمت‌های اضافی حذف شود. پرداخت لبه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که فرم دهی ویژه‌ای صورت بگیرد. این دستگاه با دو موتور بسیار بالا این کار را با سرعت بسیار بالایی به‌آسانی انجام می‌دهد.

حکاکی

این دستگاه با توانایی ایجاد شیار با عمق‌های مختلف و تیغه‌های مخصوص این امکان را برای کاربران فراهم آورده است تا بتوانند طرح‌های مختلف را باظرافت و دقت بالایی بر روی قطعات کار حکاکی کنند.

کف تراشی

یکی دیگر از عملیاتی که نجارها باید انجام دهند ایجاد سطوح صاف و صیقلی روی چوب است. اورفرز با مته‌ها و فرزهای مخصوص به خود، با سرعت و کیفیت بسیار بالایی عملیات کف تراشی را انجام می‌دهد تا بهترین شکل ممکن سطح قطعه کار صیقلی شود.

برش چوب

طیف گسترده تیغه‌ها این امکان را برای این دستگاه به وجود آورده است تا عملیات برش‌های اولیه قطعه‌های کار چوبی را به‌راحتی انجام دهد و شکل‌های ابتدایی را به‌راحتی درآورد.

قالب‌گیری و روکوب کاری

تیغه‌های این فرز به مبل‌سازها این امکان را می‌دهند که با قالب کاری و روکوب کاری قطعه‌های کار چوبی اشکال زیبا را بر لبه‌های مبلمان و تاج‌وتخت‌ها ایجاد می‌کنند. 

انواع اور فرز

این دستگاه که بیشتر به نام فرز نجاری نیز شناخته می‌شود، دارای انواع مختلفی است که هرکدام طراحی مخصوص به خود را دارند و می‌توانند عملیات مخصوص به خود را انجام دهند. در ادامه برای شناخت کامل‌تر این محصول هرکدام از این مدل‌ها را معرفی می‌کنیم.

 مشتی

اور فرز مشتی یکی از کاربردی ترین فرزهای نجاری است. این مدل از دیگر مدل‌ها کوچک‌تر است و تیغه و مته‌های کوچک فرز بر روی آن نصب می‌شود. این محصول مناسب برای ظریف‌کاری‌هایی از قبیل شکل‌دهی لبه‌ها، اتصالات کوچک و دور بری‌های ظریف به کار می‌رود.

معمولی

اور فرز معمولی به دلیل تطبیق‌پذیری بالا معروف‌ترین و پرکاربردترین اور فرز نجاری است. این مدل معمولاً از یک موتور با توان 2 اسب بخار بهره می‌برد. اور فرزهای معمولی به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که می‌توانند با مته‌های کوچک کار کنند و بسیار از کارهای اور فرز مشتی را انجام دهد و همچنین به دلیل موتور قدرتمندتر می‌توانند فرآیند برش‌ها و طراحی و اتصالات بزرگ را به‌راحتی و بالاترین کیفیت انجام دهند.

اور فرز بزرگ

این محصول پیشرفته‌ترین اور فرزها باقدرت 3 اسب بخار  هستند. این مدل دستگاه بر روی میزهای فرز نصب می‌شوند. این دستگاه ها توانایی برخورداری از چیپست های   cnc را دارند به همین دلیل اور فرزهای بزرگ بیشتر کاربردهای صنعتی دارند و به دلیل قابلیت کنترل عدد کامپیوتری می‌توانند طرح‌های ظریف و پیچیده را به‌راحتی اجرا کنند.

ثابت

برخی از اور فرزها قابلیت این را دارند که موتور از بدنه دستگاه جدا شود و برخی دیگر این امکان را ندارند. به همین دلیل که به آن‌ها اور فرز ثابت نیز می‌گویند. این محصول یک فرز همه‌کاره محسوب می‌شوند و می‌تواند عملیات فرم دهی لبه‌های قطعه کار را بهترین شکل ممکن انجام دهد. در هنگام کار با این این دستگاه لبه قفل شونده و فنس قفل‌شده آن به میز کار، حکم راهنمای این دستگاه را دارد.

پلان جر

یک مدل اور فرزها درواقع دو تیکه هستند، پایه و موتور دستگاه اور فرز پلان جر از هم جدا می‌شوند و می‌توان  موتور اور فرز بر روی دیگر دستگاه‌های پانتوروتر به‌راحتی نصب کرد. قابلیت جداشونده موتور یک قابلیت را برای کاربران به وجود می‌آورد که به‌راحتی موتور را بر روی میز کار نصب کنند تا عملیات را سازمان‌دهی شده و با تسلط بالا پیش ببرند.

پایه نفوذی

اور فرز پایه نفوذی به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که دستگاه بر روی سطح کار به سمت پایین هدایت می‌شود. به همین دلیل این دستگاه مناسب برای ایجاد شیارهای عمیق است. همچنین به کمک این این محصول می‌توان طرح‌ها را به کمک شابلون بر روی قطعه کار ایجاد نمود و اتصالات کام و زبانه را ایجاد کرد. این فرز پایه نفوذی قابلیت این را دارد که عمق برش‌کاری دستگاه را تنظیم کند.

معرفی اجزا و قطعات اور فرز نجاری

اور فرزهای نجاری از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل‌شده‌اند که هرکدام وظیفه مخصوص به خود را دارند تا به بهترین نحو ممکن عملیات فرزکاری را انجام دهند. در اور فرزها به‌طورمعمول بدنه و موتور به‌صورت یک یکپارچه قرار دارند و یک صفحه به پایه متحرک نصب‌شده است تا بتوانیم ارتفاع تیغه دستگاه را به‌راحتی تنظیم کنیم. در ادامه اجزای این محصول را معرفی می‌کنیم.

موتور اور فرز

موتور این محصول قلب تپنده دستگاه است که بدون آن دستگاه عملکرد خود را از دست می‌دهد و تقریباً در قسمت میانی و هسته بدنه قرار می‌گیرد.  موتور دستگاه انرژی الکتریکی را بدون گیربکس و دنده به انرژی چرخشی تبدیل می‌کند و نیروی چرخشی تولیدشده را به شفت و تیغه دستگاه منتقل می‌کند.

بدنه اصلی اور فرز

بدنه اصلی دستگاه دو تیکه است. قسمت بالایی بدنه که موتور دستگاه را پوشش می‌دهد مانند بسیاری از ابزار برقی، از پلاستیک دوبل درست‌شده است. پلاستیک دوبل یک پوشش عایق است که مانع برقی گرفتگی کاربران و نجاران در هنگام کار می‌شود.

قسمت پایین دستگاه از جنس فلز است و بسیار از قطعات مهم ازجمله کولت، تیغه و دیگر قابلیت‌های دستگاه بر روی آن قرار می‌گیرد.

کلید پاور این فرز

کلید خاموش و روشن دستگاه  در سمت راست دستگاه و زیر دستگیره قرار دارد. کلید پاور عملکرد صفر و یکی دارد و برای روشن و خاموش کردن دستگاه به کار می‌رود در مدل‌های جدیدتر علاوه بر کلید یک سوئیچ خاموش و روشن نیز روی دستگاه تعبیه‌شده است.

کولت اور فرز

کولت دستگاه در انتهای شفت قرار دارد. این قطعه وظیفه نگه‌داشتن تیغه دستگاه را دارد به همین کولت به نام تیغ‌گیر نیز شناخته می‌شود. عملکرد کولت ها مانند سه‌نظام در دریل است و این قطعه به‌گونه‌ای است که پایه تیغه در درون آن قرار می‌گیرد و با کمک یک‌مهره تیغه دستگاه محکم می‌شود تا بالاترین سرعت و بدون اختلال تیغه بچرخد و عملیات فرزکار صورت بگیرد.

کولت ها با توجه به مدل‌های فرز دارای انواع مختلفی است. به‌طورکلی کولت ها در اندازه‌های 6 تا 12 میلی‌متر متغیر هستند. اور فرزهای مشتی معمولاً از کولت از 6 میل برخوردار هستند.

پیچ و اهرم تنظیم این محصول

این قطعه در اور فرز وظیفه تعیین عمق برش تیغه را بر عهده دارد. در بسیار از شیارزنی‌ها و کف تراشی ها باید عمق باربرداری و فرزکاری به‌صورت دقیق مشخص باشد تا عملیات پرداخت به‌صورت یکنواخت انجام شود.

این قطعه به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که از پیچ جهت تنظیم ارتفاع و یک پیچ جهت تنظیم عمق بهره می‌برد تا محل قرارگیری تیغه و عمق فرزکاری به‌صورت دقیق مشخص شود.

تیغ اور فرز

تیغ دستگاه نجاری دارای انواع مختلفی است که هرکدام عملیات ویژه خود را انجام می‌دهند. عملیاتی از قبیل، ایجاد شیار و برش بر روی قطعه کار، پرداخت و همچنین فرم دهی به قطعه‌های چوبی.

تیغ‌های این دستگاه مدل‌های بی‌شماری دارند که هرکدام دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که در هنگام تهیه باید به آن‌ها توجه کرد. مؤلفه‌های از قبیل قطر تیغه ( با علامت اختصاری D) ، کارگیر  ( با علامت اختصاری h)، اندازه شف ( با علامت اختصاری d)، شعاع انحنا ( با علامت اختصاری R1, R2) و درجه زاویه  است که در هنگام تهیه باید به آن توجه کرد تا تیغه را متناسب با دستگاه و عملیات خود تهیه کنید.

پایه و صفحه متحرک اور فرز

پایه این محصول دارای ساختار مستحکم است که باعث می‌شود بسیار از قطعه‌های دستگاه را مهار کند. عموماً پایه این فرز مجهز به فنر هستند تا ارتفاع صفحه متحرک به‌راحتی تنظیم شود.

صفحه متحرک دستگاه زیر پایه دستگاه تعبیه‌شده است و به کمک یک اهرمی که بر روی پایه متصل است تا قابلیت جا‌به‌جایی دارد تا به‌راحتی این صفحه آزاد شود و در ارتفاع موردنظر قرار بگیرد. 

محافظ تیغه اور فرز

مانند بسیاری از فرزهای دیگر، این دستگاه نیز از محافظ تیغه برخوردار است. این محافظ از جنس طلق شفاف است و مانع از پرت شدگی تراشه‌های قطعه کار به سمت کاربران می‌شوند.

دستگیره دستگاه

ساختار این فرزبه‌گونه‌ای طراحی‌شده است که دودستگیره در دو طرف بدنه دستگاه قرار بگیرد. موتور دستگاه دارای قدرت بسیاری است درنتیجه لرزش دستگاه  بیشتر از دیگر فرزها نیز است. دستگیره‌های این فرز به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که به‌راحتی بتوان دستگاه را در طول عملیات فرزکاری کنترل و هدایت کرد و کاربران بر روی دستگاه تسلط کافی داشته باشند.

دیمر تنظیم سرعت دستگاه

برخی از این فرزها از دیمرهای کنترل سرعت تیغه برخوردار هستند. درواقع سوئیچی تنظیم سرعت که به حالت غلتکی دارد، می‌تواند سرعت چرخش موتور را تنظیم کند تا عملیات فرزکاری با دقت بسیار بالایی صورت بگیرد. این سوئیچی‌ها به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که سرعت موتور را از حدود 8 تا 28 هزار دور تنظیم می‌کنند.

نحوه کار اور فرز

در هنگام کار با این فرز نجاری باید ابتدا دستگاه را محکم در دودست بگیرید، مهار درست و دقیق این فرز باعث می‌شود در هنگام اتصال پیدا کردن تیغه با قطعه کار تسلط کافی بر ابزار را داشته باشیم. همچنین مهار درست این دستگاه از کیک بک کردن دستگاه و همچنین گیرکردن تیغه در قطعه کار جلوگیری می‌کند.

در نظر داشته باشید در هنگام تعویض تیغه، تمیز کردن و نصب تجهیزات جانبی بر روی اور فرز نجاری، دستگاه حتماً خاموش باشد و متصل به پریز برق نباشد.

همچنین در هنگام کار کردن با این فرز حتماً از لباس ایمنی، عینک ایمنی، ماسک و محافظ گوش استفاده کنید تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنید و ایمنی کار را گسترش دهید.

به‌طور منظم این فرز باید سرویس و تمیزکاری شود تا همواره عملکرد دستگاه در بالاترین حد خود باشد  و قطعات عمر طولانی‌تر داشته باشند.

به‌صورت کلی می‌توان نحو کار این فرز را در مراحل مختلف تقسیم‌بندی کرد. مرحله اول انتخاب یک تیغه مناسب است، سپس باید عمق فرزکاری را  و محل انجام فرزکاری را مشخص کرد.

بعد مشخص کردن محل فرزکاری و عمق برش، دستگاه را روشن می‌کنیم و به‌آرامی به سطح قطعه کار نزدیک می‌کنیم، سپس یک مسیر برای تراشیدن را با این دستگاه بر روی قطعه کار ترسیم می‌کنیم. بعد از مشخص شدن مسیر تراش‌کاری، دوباره دستگاه را بررسی می‌کنیم و تنظیمات عمق فرزکاری را تنظیم می‌کنیم. بعد از تنظیم نهایی فرزکاری نهایی را بر روی قطعه کار مشخص می‌کنیم.

 نتیجه‌گیری

اور فرز نجاری یکی ابزار کاربردی و ضروری در صنایع چوب است. این ابزار کاربردی وسیع در نجاری، کابینت سازی، مبل‌سازی و... دارد. طراحی مخصوص این دستگاه و بهره‌مندی از تیغه‌های مختلف برش این امکان را فراهم آورده است تا نجاران و کاربران بتوانند عملیات مختلفی مانند، شیارزنی، کف تراش، لبه زنی، قاب گیری و روکوب کاری را  به‌راحتی انجام دهند. همچنین نحو کار این فرز وابسته به رعایت نکات فنی و ایمنی است تا شاهد بهترین عملکرد اور فرز در انجام عملیات بالا باشیم.

 دستگاه دارای انواع مختلفی است. به‌صورت کلی دسته‌بندی این فرز بر اساس ثابت بودن و متغیر بودن موتور دستگاه، صفحه و بدنه صورت می‌گیرد، همچنین اندازه و قدرت موتور دستگاه ها را به مدل‌های مشتی، متوسط و معمولی تقسیم‌بندی کرده است که  عملکرد  هرکدام از این ابزارها باهم متفاوت است.