معرفی جامع دستگاه اور فرز

فرزها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام کارکرد عملکرد مخصوص به خود را دارند. اور فرز یکی از انواع فرزها با طراحی منحصربه‌فرد خود است. این ابزار برقی باقابلیت تعویض تیغه طیف گسترده‌ای از عملیات مانند برش‌کاری، منبت‌کاری، پرداخت و... را در صنایع مختلفی ازجمله صنعت چوب و نجاری را انجام می‌دهد. در این مقاله به بررسی جامع اور فرز، انواع آن، کاربردها و عملکرد آن خواهیم پرداخت.

اور فرز چیست؟

اور فرز یکی از انواع فرز در صنعت چوب است که به دلیل سبکی و مانور پذیری بالا دارای طرفداری بسیاری است.  این دستگاه که با نام روتر نیز شناخته می‌شود از یک بدنه فلزی و پلاستیکی تشکیل‌شده که در درون خود هسته اصلی دستگاه یعنی موتور را جای‌داده است. در قسمت پایین دستگاه کولت قرار دارد که تیغه‌های برش مختلف را مهار می‌کند تا عملیاتی مانند برش‌کاری، منبت‌کاری، شیارزنی، کف تراشی و... را به‌آسانی انجام دهد.

کاربرد اور فرز

کاربرد اصلی دستگاه اور فرز در صنعت چوب است و در صنایعی از قبیل نجاری، کابینت سازی، مبل‌سازی و کارهای که نیاز به برش‌کاری‌های ظریف و فانتزی دارد مورداستفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از تیغه‌های مخصوص می‌توانیم انواع برش‌کاری‌ها و لبه زنی‌ها را بر روی متریال هایی مانند چوب و شیشه باکیفیت بسیار بالایی انجام دهیم. در ادامه کارهایی که دستگاه اور فرز می‌تواند انجام دهد را بررسی خواهیم کرد.

ایجاد شیار 

در ساخت کمدها و کشوهای چوبی نیاز است که یک عمق بر روی قطعه کار ایجاد کنید تا لولا و ابزارآلات کشویی را بهترین شکل بر روی سازه سوار کنید. اور فرز می‌تواند با برش‌های مستقیم و کاهش‌دهنده ضخامت، شیارهای مختلف را در سطح و لبه قطعه کار ایجاد کند.

لبه زنی یا دور زنی 

هنگام ساخت وسایلی همچون میز، صندلی، مبلمان، نیاز است لبه‌های کار به‌خوبی و با دقت بسیار بالایی پرداخت شود و قسمت‌های اضافی حذف شود. پرداخت لبه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که فرم دهی ویژه‌ای صورت بگیرد. اور فرز با دو موتور بسیار بالا این کار را با سرعت بسیار بالایی به‌آسانی انجام می‌دهد.

حکاکی

دستگاه اور فرز با توانایی ایجاد شیار با عمق‌های مختلف و تیغه‌های مخصوص این امکان را برای کاربران فراهم آورده است تا بتوانند طرح‌های مختلف را باظرافت و دقت بالایی بر روی قطعات کار حکاکی کنند.

کف تراشی

یکی دیگر از عملیاتی که نجارها باید انجام دهند ایجاد سطوح صاف و صیقلی روی چوب است. اور فرز با مته‌ها و فرزهای مخصوص به خود، با سرعت و کیفیت بسیار بالایی عملیات کف تراشی را انجام می‌دهد تا بهترین شکل ممکن سطح قطعه کار صیقلی شود.

برش چوب

طیف گسترده تیغه‌ها این امکان را برای دستگاه اور فرز به وجود آورده است تا عملیات برش‌های اولیه قطعه‌های کار چوبی را به‌راحتی انجام دهد و شکل‌های ابتدایی را به‌راحتی درآورد.

قالب‌گیری و روکوب کاری

تیغه‌های اور فرز به مبل‌سازها این امکان را می‌دهند که با قالب کاری و روکوب کاری قطعه‌های کار چوبی اشکال زیبا را بر لبه‌های مبلمان و تاج‌وتخت‌ها ایجاد می‌کنند. 

انواع اور فرز

دستگاه اور فرز که بیشتر به نام فرز نجاری نیز شناخته می‌شود، دارای انواع مختلفی است که هرکدام طراحی مخصوص به خود را دارند و می‌توانند عملیات مخصوص به خود را انجام دهند. در ادامه برای شناخت کامل‌تر اور فرز هرکدام از این مدل‌ها را معرفی می‌کنیم.

اور فرز مشتی

اور فرز مشتی یکی از کاربردی ترین فرزهای نجاری است. این مدل از دیگر مدل‌ها کوچک‌تر است و تیغه و مته‌های کوچک فرز بر روی آن نصب می‌شود. اور فرز مشتی مناسب برای ظریف‌کاری‌هایی از قبیل شکل‌دهی لبه‌ها، اتصالات کوچک و دور بری‌های ظریف به کار می‌رود.

اور فرز معمولی

اور فرز معمولی به دلیل تطبیق‌پذیری بالا معروف‌ترین و پرکاربردترین اور فرز نجاری است. این مدل معمولاً از یک موتور با توان 2 اسب بخار بهره می‌برد. اور فرزهای معمولی به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که می‌توانند با مته‌های کوچک کار کنند و بسیار از کارهای اور فرز مشتی را انجام دهد و همچنین به دلیل موتور قدرتمندتر می‌توانند فرآیند برش‌ها و طراحی و اتصالات بزرگ را به‌راحتی و بالاترین کیفیت انجام دهند.

اور فرز بزرگ

اور فرز بزرگ پیشرفته‌ترین اور فرزها باقدرت 3 اسب بخار  هستند. این مدل اور فرزها بر روی میزهای فرز نصب می‌شوند. اور فرزهای بزرگ توانایی برخورداری از چیپست های   cnc را دارند به همین دلیل اور فرزهای بزرگ بیشتر کاربردهای صنعتی دارند و به دلیل قابلیت کنترل عدد کامپیوتری می‌توانند طرح‌های ظریف و پیچیده را به‌راحتی اجرا کنند.

اور فرز ثابت

برخی از اور فرزها قابلیت این را دارند که موتور از بدنه دستگاه جدا شود و برخی دیگر این امکان را ندارند. به همین دلیل که به آن‌ها اور فرز ثابت نیز می‌گویند. اور فرزهای ثابت یک فرز همه‌کاره محسوب می‌شوند و می‌تواند عملیات فرم دهی لبه‌های قطعه کار را بهترین شکل ممکن انجام دهد. در هنگام کار با این اور فرز لبه قفل شونده و فنس قفل‌شده آن به میز کار، حکم راهنمای این دستگاه را دارد.

اور فرز پلان جر

یک مدل اور فرزها درواقع دو تیکه هستند، پایه و موتور دستگاه اور فرز پلان جر از هم جدا می‌شوند و می‌توان  موتور اور فرز بر روی دیگر دستگاه‌های پانتوروتر به‌راحتی نصب کرد. قابلیت جداشونده موتور اور فرز یک قابلیت را برای کاربران به وجود می‌آورد که به‌راحتی موتور را بر روی میز کار نصب کنند تا عملیات را سازمان‌دهی شده و با تسلط بالا پیش ببرند.

اور فرز پایه نفوذی

اور فرز پایه نفوذی به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که دستگاه بر روی سطح کار به سمت پایین هدایت می‌شود. به همین دلیل این اور فرز مناسب برای ایجاد شیارهای عمیق است. همچنین به کمک این اور فرز می‌توان طرح‌ها را به کمک شابلون بر روی قطعه کار ایجاد نمود و اتصالات کام و زبانه را ایجاد کرد. اور فرز پایه نفوذی قابلیت این را دارد که عمق برش‌کاری دستگاه را تنظیم کند.

معرفی اجزا و قطعات اور فرز نجاری

اور فرزهای نجاری از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل‌شده‌اند که هرکدام وظیفه مخصوص به خود را دارند تا به بهترین نحو ممکن عملیات فرزکاری را انجام دهند. در اور فرزها به‌طورمعمول بدنه و موتور به‌صورت یک یکپارچه قرار دارند و یک صفحه به پایه متحرک نصب‌شده است تا بتوانیم ارتفاع تیغه دستگاه را به‌راحتی تنظیم کنیم. در ادامه اجزای اور فرزی را معرفی می‌کنیم.

موتور اور فرز

موتور اور فرز قلب تپنده دستگاه است که بدون آن اور فرز عملکرد خود را از دست می‌دهد و تقریباً در قسمت میانی و هسته بدنه قرار می‌گیرد.  موتور اور فرز انرژی الکتریکی را بدون گیربکس و دنده به انرژی چرخشی تبدیل می‌کند و نیروی چرخشی تولیدشده را به شفت و تیغه دستگاه منتقل می‌کند.

بدنه اصلی اور فرز

بدنه اصلی اور فرز دو تیکه است. قسمت بالایی بدنه که موتور دستگاه را پوشش می‌دهد مانند بسیاری از ابزار برقی، از پلاستیک دوبل درست‌شده است. پلاستیک دوبل یک پوشش عایق است که مانع برقی گرفتگی کاربران و نجاران در هنگام کار می‌شود.

قسمت پایین دستگاه از جنس فلز است و بسیار از قطعات مهم ازجمله کولت، تیغه و دیگر قابلیت‌های اور فرز بر روی آن قرار می‌گیرد.

کلید پاور اور فرز

کلید خاموش و روشن اور فرز در سمت راست دستگاه و زیر دستگیره قرار دارد. کلید پاور عملکرد صفر و یکی دارد و برای روشن و خاموش کردن دستگاه به کار می‌رود در مدل‌های جدیدتر علاوه بر کلید یک سوئیچ خاموش و روشن نیز روی دستگاه تعبیه‌شده است.

کولت اور فرز

کولت دستگاه در انتهای شفت قرار دارد. این قطعه وظیفه نگه‌داشتن تیغه دستگاه را دارد به همین کولت به نام تیغ‌گیر نیز شناخته می‌شود. عملکرد کولت ها مانند سه‌نظام در دریل است و این قطعه به‌گونه‌ای است که پایه تیغه در درون آن قرار می‌گیرد و با کمک یک‌مهره تیغه دستگاه محکم می‌شود تا بالاترین سرعت و بدون اختلال تیغه بچرخد و عملیات فرزکار صورت بگیرد.

کولت ها با توجه به مدل‌های فرز دارای انواع مختلفی است. به‌طورکلی کولت ها در اندازه‌های 6 تا 12 میلی‌متر متغیر هستند. اور فرزهای مشتی معمولاً از کولت از 6 میل برخوردار هستند.

پیچ و اهرم تنظیم اور فرز

این قطعه در اور فرز وظیفه تعیین عمق برش تیغه را بر عهده دارد. در بسیار از شیارزنی‌ها و کف تراشی ها باید عمق باربرداری و فرزکاری به‌صورت دقیق مشخص باشد تا عملیات پرداخت به‌صورت یکنواخت انجام شود.

این قطعه به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که از پیچ جهت تنظیم ارتفاع و یک پیچ جهت تنظیم عمق بهره می‌برد تا محل قرارگیری تیغه و عمق فرزکاری به‌صورت دقیق مشخص شود.

تیغ اور فرز

تیغ اور فرز نجاری دارای انواع مختلفی است که هرکدام عملیات ویژه خود را انجام می‌دهند. عملیاتی از قبیل، ایجاد شیار و برش بر روی قطعه کار، پرداخت و همچنین فرم دهی به قطعه‌های چوبی.

تیغ‌های اور فرز مدل‌های بی‌شماری دارند که هرکدام دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که در هنگام خرید باید به آن‌ها توجه کرد. مؤلفه‌های از قبیل قطر تیغه ( با علامت اختصاری D) ، کارگیر  ( با علامت اختصاری h)، اندازه شف ( با علامت اختصاری d)، شعاع انحنا ( با علامت اختصاری R1, R2) و درجه زاویه  است که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد تا تیغه را متناسب با دستگاه و عملیات خود تهیه کنید.

پایه و صفحه متحرک اور فرز

پایه اور فرز دارای ساختار مستحکم است که باعث می‌شود بسیار از قطعه‌های دستگاه را مهار کند. عموماً پایه اور فرز مجهز به فنر هستند تا ارتفاع صفحه متحرک به‌راحتی تنظیم شود.

صفحه متحرک اور فرز زیر پایه دستگاه تعبیه‌شده است و به کمک یک اهرمی که بر روی پایه متصل است تا قابلیت جا‌به‌جایی دارد تا به‌راحتی این صفحه آزاد شود و در ارتفاع موردنظر قرار بگیرد. 

محافظ تیغه اور فرز

مانند بسیاری از فرزهای دیگر، اور فرز نیز از محافظ تیغه برخوردار است. این محافظ از جنس طلق شفاف است و مانع از پرت شدگی تراشه‌های قطعه کار به سمت کاربران می‌شوند.

دستگیره اور فرز

ساختار اور فرز به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که دودستگیره در دو طرف بدنه دستگاه قرار بگیرد. موتور دستگاه اور فرز دارای قدرت بسیاری است درنتیجه لرزش دستگاه اور فرز بیشتر از دیگر فرزها نیز است. دستگیره‌های اور فرز به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که به‌راحتی بتوان دستگاه را در طول عملیات فرزکاری کنترل و هدایت کرد و کاربران بر روی دستگاه تسلط کافی داشته باشند.

دیمر تنظیم سرعت اور فرز

برخی از اور فرزها از دیمرهای کنترل سرعت تیغه برخوردار هستند. درواقع سوئیچی تنظیم سرعت که به حالت غلتکی دارد، می‌تواند سرعت چرخش موتور را تنظیم کند تا عملیات فرزکاری با دقت بسیار بالایی صورت بگیرد. این سوئیچی‌ها به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که سرعت موتور را از حدود 8 تا 28 هزار دور تنظیم می‌کنند.

نحوه کار اور فرز

در هنگام کار با اور فرز نجاری باید ابتدا دستگاه را محکم در دودست بگیرید، مهار درست و دقیق اور فرز باعث می‌شود در هنگام اتصال پیدا کردن تیغه با قطعه کار تسلط کافی بر ابزار را داشته باشیم. همچنین مهار درست اور فرز از کیک بک کردن دستگاه و همچنین گیرکردن تیغه در قطعه کار جلوگیری می‌کند.

در نظر داشته باشید در هنگام تعویض تیغه، تمیز کردن و نصب تجهیزات جانبی بر روی اور فرز نجاری، دستگاه حتماً خاموش باشد و متصل به پریز برق نباشد.

همچنین در هنگام کار کردن با اور فرز حتماً از لباس ایمنی، عینک ایمنی، ماسک و محافظ گوش استفاده کنید تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنید و ایمنی کار را گسترش دهید.

به‌طور منظم اور فرز نجاری باید سرویس و تمیزکاری شود تا همواره عملکرد دستگاه در بالاترین حد خود باشد  و قطعات عمر طولانی‌تر داشته باشند.

به‌صورت کلی می‌توان نحو کار اور فرز را در مراحل مختلف تقسیم‌بندی کرد. مرحله اول انتخاب یک تیغه مناسب است، سپس باید عمق فرزکاری را  و محل انجام فرزکاری را مشخص کرد.

بعد مشخص کردن محل فرزکاری و عمق برش، دستگاه را روشن می‌کنیم و به‌آرامی به سطح قطعه کار نزدیک می‌کنیم، سپس یک مسیر برای تراشیدن را با اور فرز بر روی قطعه کار ترسیم می‌کنیم. بعد از مشخص شدن مسیر تراش‌کاری، دوباره دستگاه را بررسی می‌کنیم و تنظیمات عمق فرزکاری را تنظیم می‌کنیم. بعد از تنظیم نهایی فرزکاری نهایی را بر روی قطعه کار مشخص می‌کنیم.

 نتیجه‌گیری

اور فرز نجاری یکی ابزار کاربردی و ضروری در صنایع چوب است. این ابزار کاربردی وسیع در نجاری، کابینت سازی، مبل‌سازی و... دارد. طراحی مخصوص این دستگاه و بهره‌مندی از تیغه‌های مختلف برش این امکان را فراهم آورده است تا نجاران و کاربران بتوانند عملیات مختلفی مانند، شیارزنی، کف تراش، لبه زنی، قاب گیری و روکوب کاری را  به‌راحتی انجام دهند. همچنین نحو کار اور فرز وابسته به رعایت نکات فنی و ایمنی است تا شاهد بهترین عملکرد اور فرز در انجام عملیات بالا باشیم.

 دستگاه اور فرز دارای انواع مختلفی است. به‌صورت کلی دسته‌بندی اور فرز بر اساس ثابت بودن و متغیر بودن موتور دستگاه، صفحه و بدنه صورت می‌گیرد، همچنین اندازه و قدرت موتور دستگاه اور فرزها را به مدل‌های مشتی، متوسط و معمولی تقسیم‌بندی کرده است که  عملکرد  هرکدام از این ابزارها باهم متفاوت است.