راهنمای سرویس کولر آبی

سرویس کولرآبی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید هرساله انجام شود تا راندمان و عمر مفید کولر بالا رود. این عمل شامل مراحل مختلفی است که تمامی قطعه‌های مهم کولرآبی بررسی و سرویس می‌شود. هدف این مقاله بررسی عملکرد کولرآبی و آموزش گام‌به‌گام سرویس کولر است.

کولرآبی چگونه کار می‌کند؟

کولرآبی یک جعبه فلزی یا پلاستیکی است که داخل آن موتور کولر، فن، شناور، پمپ آب ،پوشال و تسمه قرار دارد. موتور کولرآبی، پمپ آب و دور موتور دارای کلیدهای مخصوص خود هستند. با روشن کردن کلید پمپ، آب به داخل جعبه کولر کشیده می‌شود. ابتدا کف کولرآبی از آب پر می‌شود. سپس آب به سه‌راهی هدایت می‌شود تا پوشال‌های کولرآبی  به‌طور کامل خیس شوند. 

بعد از خیس شدن پوشال‌های کولر که در پشت دریچه‌ها قرار دارند، نوبت روشن کردن موتور کولرآبی است؛ تسمه، حرکت چرخشی موتور را به فن‌ها منتقل می‌کند تا هوای خنک شده به داخل فضای ساختمان انتقال پیدا کند. 

با پایین آمدن سطح آب در داخل کولرآبی، قطعه شناور کولر که به آب شهری وصل است، شروع به فعالیت می‌کند و آب مصرف‌شده را جایگزین می‌نماید. کارکرد تمامی این قطعه‌ها در کنار هم باعث ایجاد هوای خنک و مطبوع داخل ساختمان می‌شود.

سرویس و تعمیر کولرآبی پروسه‌ای ساده است که برای افزایش راندمان تمامی قطعه‌های کولرآبی صورت می‌گیرد. در ادامه به‌صورت گام‌به‌گام سرویس کولرآبی را بررسی خواهیم کرد.

سرویس کولر آبی در هشت گام

گام اول: قطع برق کولرآبی

کولرآبی به دلیل داشتن رطوبت و بدنه فلزی رسانایی برق بسیار بالا دارد. به همین دلیل قبل از آغاز کار اطمینان حاصل کنید که کولرآبی خاموش باشد تا امکان برق‌گرفتگی از بین برود.

کولرآبی دارای کلیدهای موتور و پمپ آب هستند که باید خاموش گردد و همچنین اگر دستگاه دارای فیوز مجزا است، بهتر است فیوز به‌طور کامل قطع شود. توصیه می‌شود قبل از آغاز کار یک‌ فاز متر روی بدنه دستگاه قرار دهید تا از نبود جریان برق مطمئن شوید.

در هنگام سرویس کولرآبی از دمپایی پلاستیکی ضخیم استفاده کنید و اگر کولر در ارتفاع قرار دارد، روی چارپایِه پلاستیکی بایستید تا خطر برق‌گرفتگی را کاهش دهید.

گام دوم: تعویض پوشال کولرآبی

پوشال کولرآبی نقش مهمی در ایجاد جریان هوای مطبوع دارد. پوشال‌های کولرآبی به دلیل داشتن رطوبت همواره مستعد تولید قارچ و باکتری هستند. اگر پوشال‌های کولر دارای باکتری باشند، هنگام رطوبت، هوای بدبو و نامطبوع به درون ساختمان وارد می‌شود و آسیب‌های جدی به سیستم تنفسی اعضای خانواده وارد می‌کند.

اگر بعد از بررسی اولیه، مشاهده کردید که پوشال‌ها هنوز نو هستند و عاری از قارچ و باکتری است، بهتر است آن‌ها را بشویید. پیشنهاد می‌شود به دلیل قیمت پایین پوشال، حتماً هر یکی دو سال آن‌ها را تعویض کنید.

مراحل تعویض پوشال کولرآبی

• باز کردن دریچه‌ها: از جای دست تعبیه‌شده بر روی دریچه‌ها، آن‌ها را به سمت بالا فشار بدهید تا از جای خود خارج شود؛ سپس در را  خارج کنید.
• درآوردن میله فلزی نگهدارنده: پوشال‌ها بر روی در، زیر یک محفظه و چند میله فلزی قرار دارند. ابتدا به کمک پیچ‌گوشتی خارهای میله‌ها را بازکنید، سپس محفظه یا میله‌ها را خارج نمایید.
• تعویض پوشال: پوشال‌ها را به‌راحتی خارج کرده و پوشال‌های جدید را جایگزین کنید. توجه داشته باشید پوشال‌ها باید متناسب با اندازه کولر خریداری شوند تا راندمان کاری کولر کاهش نیابد.
• قرار دادن میله فلزی نگهدارنده: بعد از تعویض پوشال، میله‌های نگهدارنده را بر روی آن قرار داده و خارها را جا بزنید. مطمئن شوید پوشال‌ها به‌طور کامل بر روی دریچه کشیده شده‌اند.
  
  

گام دوم: سرویس پمپ کولرآبی

پمپ کولرآبی باید در دوره‌های منظم سرویس شود تا نسوزد و عملکرد خود را از دست ندهد. برای سرویس پمپ کولر، ابتدا باید پیچ‌های نگهدارنده پمپ به بدنه کولر را باز کرده و سپس ترمینال‌های تقسیم برق کولر را جدا کنید. دقت داشته باشید، نحوه اتصال مجدد فیش‌ها به ترمینال باید مطابق دفعه قبل باشد. پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از سردرگمی ابتدا یک عکس از اتصال فیش‌ها بگیرید. بعد از جداسازی ترمینال، شلنگ آب متصل را قطع کرده و پمپ را به‌طور کامل از کولر جدا کنید. اکنون پمپ برای سرویس‌کاری آماده است. پمپ‌های کولرآبی دارای دو مدل مختلف هستند که سرویس هرکدام مراحل متفاوتی دارد.

• پمپ آب با استاتور تک بوبین
• پمپ آب با استاتور دو بالشتکی (مدل رایج در کولرهای آبی)

سرویس و روغن‌کاری پمپ آب تک بوبین

1. ابتدا با کمک آچار بکس مخصوص کلاهک را از روی موتور کولر باز کنید.
2. در مرحله بعد فن  یا پروانه پمپ آب کولر آبی که در بالاترین قسمت پمپ قرار دارد را به کمک یک پیچ‌گوشتی از محور جدا نمایید.
3. در مرحله سوم، درپوش موتورپمپ را بازکرده، سپس استاتور تک بوبین را از روتر جدا و اتصال‌های سیم‌ها را قطع کنید. استاتور یک استوانه تو خالی است که از چندین لایه سیم پیچی فلزی یا سیمی تشکیل شده و روتر داخل آن می‌چرخد. توجه داشته باشید که درپوش موتور باید روغن‌کاری شود.
4. اکنون، پروانه موتور را از محور خارج کنید و بعدازآن محور موتور را از درپوش پایین موتور در آورید.
5. در این مرحله ابتدا رسوب‌های محور بوشن را به‌طور کامل تمیز نمایید. تجمع رسوب‌ها باعث گشادشدن محورها می‌شود.
6. اکنون پایه پمپ آب را از قاب درپوش پایینی جدا کنید. مهره‌های نگهدارنده را به کمک آچار مخصوص باز نمایید.
7. بوشن‌های بالایی را به‌طور کامل جدا و روغن‌کاری کنید.
8. تمامی قطعات به غیر سیم‌پیچی‌ها را به‌طور کامل تمیز و رسوب‌زدایی کرده و در انتهای محورهای پمپ کولرآبی را روغن‌کار کنید.

سرویس و روغن‌کاری پمپ دو بالشکتی

1. ابتدا مانند پمپ تک بوبین، پمپ را به‌طور کامل از کولر جدا نمایید.
2. سپس استاتور را با چند ضربه آرام از جای خود خارج کرده و سپس کفی پلاستیکی را با استفاده از انبردست و دم‌باریک بیرون بکشید.
3. در این مرحله پروانه پمپ را از محور موتور جدا کنید.
4. اکنون محورهای موتور را به‌طور کامل تمیز کنید تا بتوانید به‌راحتی بوش را از محور جدا نمایید. اگر محور موتور دارای جرم زیاد باشد، به‌اصطلاح (جام) کرده است و بهتر است با استفاده از محلول جرم‌گیر و سنباده‌های نرم به‌طور کامل آن را تمیز کنید.
5. نقطه اتصال محور و بوشن در پوش را به‌طور کامل تمیز کنید.
6. اکنون نوبت جداسازی محور روتر است. دقت داشته باشید روتر پمپ بسیار حساس است و با کوچک‌ترین ضربه، تاب پیدا می‌کند.
7. بوشن، محور موتور، محل تلاقی محورها باید با روغن ضدزنگ، روغن‌کاری شود و سپس تمامی قطعات با دقت تمام رسوب‌زدایی و تمیز گردد.

گام سوم: سرویس و روغن‌کاری قطعات موتور کولر

مهم‌ترین قسمت کولرآبی، موتور است که باید به‌طور منظم سرویس‌کاری شود تا عملکرد موتور در بالاترین سطح خود باقی بماند.

یاتاقان‌های موتور کولرآبی باید به‌صورت دوره‌ای هر دو ماه یک‌بار روغن‌کاری شوند. یاتاقان‌ها در دو طرف کولرآبی قرار دارند. ابتدا درپوش روی یاتاقان‌ها بردارید و سپس روغن‌موتور را داخل یاتاقان بریزید. بعدازآن که روغن‌موتور از درپوش سرازیر شد، پروانه یا فن موتور را با دست حرکت دهید تا تمامی قسمت‌ها به‌خوبی روغن‌کاری شوند.

دقت داشته باشید روغن‌کاری موتور تنها مربوط به یاتاقان‌ها است و از باز کردن موتور پرهیز کنید و سرویس موتور را به افراد متخصص بسپارید.

گام چهارم: بررسی تسمه کولر

تسمه‌ کولرآبی اگر دچار پوسیدگی یا خوردگی باشد، باید تعویض گردد. توجه داشته باشید تسمه کولرآبی باید بر اساس سایز کولر انتخاب شود. سایز و اندازه بر روی تسمه حک‌شده است. مراحل تعویض تسمه عبارت است از:

1. شل کرن پیچ پولی‌های کوچک و بزرگ
2. کشیدن تسمه به بیرون و چرخاندن یک دور تسمه تا از پولی‌ها خارج شود.
3. قرار دادن تسمه جدید بر روی پولی پروانه، سپس هدایت تسمه به داخل پولی با چرخش تمام.
4. درنهایت محکم کردن پیچ‌های پولی‌ها.

تسمه نباید خیلی محکم کشیده شود، زیرا خورده و پوسیده می‌شود.

گام پنجم: تنظیم شناور کولرآبی

یکی از مواردی که باعث خرابی موتور کولر می‌شود، پاشیدن آب بر روی آن است. شناور کولرآبی وظیفه کنترل سطح آب داخل مخزن کولر را دارد. به همین دلیل، تنظیم شناور کولر نقش مهمی در عملکرد آن دارد.

شناور کولرآبی در ابتدا باید به‌گونه‌ای باشد که هیچ آبی از دریچه اطمینان کولر سرریز نشود. سپس فلکه آب کولر را باز می‌کنیم تا مطمئن شویم شناور به‌درستی کار می‌کند. می‌توانید برای سرعت بخشیدن به کار، شناور کولرآبی را با دست به‌آرامی بالا بیاورید تا مطمئن شوید شناور جریان آب را قطع می‌کند.

اگر شناور به‌طور دقیق تنظیم باشد، سطح آب باید یک سانتی‌متر پایین‌تر از شیر تخلیه کف باشد. عملکرد شناور کولر، وابسته به تراز بودن کور به سطح زمین است. بنابراین از تراز بودن کولر اطمینان حاصل کنید. همچنین موقعیت کولر باید به‌طور دقیق هم‌راستا دریچه‌ها باشد تا انرژی کولر هدر نشود.

گام ششم: رسوب‌زدایی کف کولرآبی و شستشوی دریچه‌ها

بستن رسوب و باکتری در کف کولر باعث می‌شود هوای نامطبوع به داخل خانه وارد شود. در هنگام سرویس کولرآبی بهتر است کف کولر به‌خوبی شسته شود. اگر کف کولرآبی دارای رسوب بسیار زیادی باشد، بهتر است کف آن را با مواد شوینده جرم‌گیر بشوید و به‌خوبی چند بار آن را آب‌کشی نمایید.

بهتر است هنگام تمیز کردن کولرآبی، دریچه به‌خوبی شستشو داده شود تا هیچ مواد باکتری در داخل کولر نماند. درنهایت اطمینان حاصل کنید کف کولر، نشتی آب ندارد.

گام هفتم: نصب سایه بان روی کولرآبی

از آنجا که کولر بر روی پشت‌بام خانه قرار می‌گیرد، همواره در معرض آفتاب مستقیم است. داغ شدن بدنه کولر و به دنبال آن گرم بودن آب کولر باعث می‌شود عملکرد لازم را نداشته باشد و نتواند باد خنک تولید کند. 

برای حفظ کیفیت عملکرد کولرآبی بهتر است، یک سایه بان روی آن نصب شود تا بهترین عملکرد خود را داشته باشد و در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود.

سایه‌بان‌های کولرآبی دارای انواع مختلفی هستند. برخی از سایه‌بان‌ها برای روی یک چهارپایه فلزی نصب می‌شوند. مدل‌های دیگری از سایه‌بان‌ها هستند که پایه آن بر روی بدن نصب می‌شوند و از تابش مستقیم آفتاب به این وسیله جلوگیری می‌کنند.

گام هشتم: تست نهایی کولرآبی

بعد از انجام مراحل بالا، پمپ آب را روشن کنید و مطمئن شوید که آب به‌خوبی از پایین تا بالای دریچه‌ها منتقل می‌شود. همچنین شلنگ‌ها و مسیر آب را به‌خوبی کنترل کنید که آب بر روی قطعات الکتریکی کولر نپاشد.

بعدازآن دریچه‌های کولر را در جای خود قرار دهید و مطمئن شوید پوشال‌های آن به‌طور کامل خیس می‌شوند و آب به‌طور دقیق از بالا تا پایین پوشال جریان دارد.  پوشال‌ها که به‌طور کامل خیس شدند، نوبت روشن کردن موتور کولرآبی فرارسیده است. اکنون سرویس کولرآبی به‌طور کامل انجام‌شده است.

به دلیل اینکه کولرهای آبی در بسیاری از ماه‌های سال خاموش است، دریچه‌های داخل خانه پر از گردوخاک هستند. برای اینکه گردوخاک به داخل خانه ورود نکند، یک دستمال نم‌دار را مقابل دریچه‌ها بگیرید تا تمام گردوخاک جذب دستمال شود.

جمع‌بندی

تمیز کردن و بررسی کولرآبی یکی از عملیاتی است که با آغاز فصل گرما باید به‌طور منظم صورت بگیرد. در این مقاله تلاش کردیم به‌طور ساده در هشت گام سرویس کولرآبی را آموزش دهیم تا عملکرد و راندمان آن در بالاترین کیفیت ممکن باشد.