ماشین سنگ زنی چیست؟ و عملیات سنگ زنی چگونه انجام می‌شود؟

عملیات سنگ‌زنی با حذف دقیق براده‌های اضافی و صافکاری سطوح نقش مهمی در صنایع مختلف دارند. در ابتدا ما یک توضیح مختصر و درعین‌حال جامع از عملیات سنگ‌زنی می‌دهیم  و اهمیت و کاربرد آن‌ها را برجسته می‌کنیم بعد به سراغ ماشین سنگ‌زنی می‌رویم و اجزای اصلی آن را معرفی می‌کنیم سپس به انواع مختلف ماشین‌های سنگ‌زنی خواهیم پرداخت که ماشین‌ابزارهای ضروری در صنایع مختلف هستند و کاربردها و جایگاه آن‌ها در صنایع مختلف روشن می‌کنیم.

عملیات سنگ‌زنی چیست؟

عملیات سنگ‌زنی به فرآیند اشاره  دارد که در آن از ابزار سمباده و ساینده برای حذف مواد اضافی و پرداخت سطوح قطعه‌های کار استفاده می‌شود تا فرم و سطح دلخواه قطعه‌ کار به دست آید. در این فرآیند از ماشین‌های سنگ‌زنی  استفاده می‌شود که با سرعت بسیار زیاد صفحه‌ها و تسمه‌های سمباده و ساینده را می‌چرخاند تا پرداخت قطعه‌ها و برداره برداری سریع‌تر و بهتر صورت بگیرد.  این ماشین‌های ابزارها توانایی انجام عمیات متفاوتی را در حوزه‌‌های مختلف صنعت دارند که هر کدام از این عملیات‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، در ادامه این عملیات را بررسی کوتاهی می‌کنیم.

براده برداری

عملیات سنگ‌زنی برای براده برداری از قطعات کار ضروری است و باعث  شکل‌دهی دقیق و دستیابی ابعاد موردنیاز می‌شود.

صاف‌کاری و پرداخت سطوح

سنگ‌زنی امکان دستیابی به سطوح صاف و دقیق را فراهم می‌کند  و باعث می‌شود زیبایی و عملکرد قطعه کار را افزایش یابد.

کنترل تلورانس

عملیات سنگ‌زنی باعث می‌شود تا به تلورانس کم‌تر در قطعه کار دست پیدا کنیم و قطعه کار را با توجه به نیازهای خود تولید کنیم

 تیز کردن و ترمیم ابزار

سنگ‌زنی برای تیز کردن و ترمیم ابزارهای برش مانند فرز، مته‌ها و قلاویزها استفاده می‌شود تا تیزی آن‌ها حفظ شود و طول عمر آن‌ها افزایش یابد.

ماشین سنگ‌زنی چیست؟

در حوزه تجهیزات صنعتی ماشین‌های سنگ‌زنی، ابزار ماشین چندمنظوره‌ای است که در صنایع مختلف برای فرم دهی و پرداخت و براده برداری قطعه‌های کار استفاده می‌شود. ماشین‌های سنگ‌زنی به‌صورت کلی با چرخاندن با دور بالای  تسمه‌های ساینده و صفحات سمباده باعث عملیات سنگ‌زنی می‌شوند. ماشین‌های سنگ‌زنی توانایی بالایی در ساخت قطعات با ابعاد دقیق، پرداخت بالای سطوح و محکم سازی قطعات دارند به همین دلیل در صنایع تولیدی و فلزکاری و ماشین‌سازی و ... بسیار ضروری هستند. ماشین‌های سنگ‌زنی به‌طورمعمول برای صیقل‌کاری و پرداخت سطوح، تولید شکل‌های استوانه‌ای و در مواردی برای برش قطعه‌های کار استفاده می‌شوند. با استفاده از انواع مختلف ماشین‌ابزار سنگ‌زنی، صنایع می‌توانند با براده برداری تمیز و حذف دقیق مواد، بهره‌وری و کیفیت محصولات خود را افزایش دهند. در ادامه اجزای اصلی ماشین‌های سنگ‌زنی را بررسی خواهیم کرد.

پایه ماشین‌ سنگ‌زنی صنعتی

پایه یک ماشین سنگ‌زنی باعث از بین رفتن لرزش‌های دستگاه می‌شود و در طول عملیات قطعه کار و دیگر اجزای درگیر ماشین سنگین را ثابت نگه می‌دارد. پایه‌ها معمولاً از چدن یا فولاد ساخته می‌شوند تا توانایی حمل بار دستگاه و محکم نگه‌داشتن ماشین سنگ‌زنی را داشته باشند.

گارد یا حفاظ  صفحه یا چرخ سنگ‌زنی

 گارد ماشین‌های سنگ‌زنی یک محفظه است که تسمه‌های ساینده یا صفحات سمباده و برش را می‌پوشاند و از کارگران در برابر، پرش براده‌ها، جرقه‌ها و ... محافظت می‌کند و باعث افزایش ایمنی در محل کار می‌شود. همچنین حفاظ  باعث کاهش  شکستی و خرابی صفحات سنگین زنی ‌می‌شود.

مرغک

مرغک یک قطعه اساسی و ضروری در ماشین‌های سنگ‌زنی استوانه‌ای است. این قطعه در طول فرآیند سنگ‌زنی انتهای قطعه کار را مهار می‌کند تا به نتیجه دقیق برسیم. مرغک قابلیت تنظیم برای مهار طول‌های مختلف قطعه‌های کار را دارد.

مونتاژ چرخ سنگ‌زنی

قطعه مونتاژ وظیفه کنترل و حرکت چر‌خ‌ها و صفحات سنگ‌زنی را بروی قطعه‌ها کار دارد. این قطعه مکانیسم حرکت چرخ سنگی افقی و عمودی را در خود جای‌داده است که باعث می‌شود عملیات سنگ‌زنی به‌صورت دقیق صورت بگیرد. همچنین قطعه مونتاژ سنگ‌زنی می‌تواند مجهز به تغذیه خودکار و تراورس سریع باشد تا باعث افزایش کارایی ماشین سنگ‌زنی شود.

چرخ  یا صفحه سنگ‌زنی 

چرخ سنگ‌زنی قطعه اصلی ماشین سنگ‌زنی است که باعث پرداخت و برش قطعه کار می‌شود. این چرخ‌ها از چسبیدن مواد ساینده تشکیل‌شده است که اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی دارند. این مدل‌های مختلف برای کاربردهای خاص مانند سنگ‌زنی استوانه‌ای، سنگ‌زنی سطحی یا سنگ‌زنی ابزار و برش استفاده می‌شوند.

ورک رست 

ورک رست یک مکانیسم پشتیبانی است که قطعه کار را در حین آسیاب نگه می‌دارد. این قطعه باعث افزایش پایداری و کاهش لرزش‌ها در طول عملیات می‌شود. پایه‌های کار می‌توانند برای قرار دادن اندازه‌ها و شکل‌های مختلف قطعه کار قابل تنظیم باشند.

هدستاک

هدستاک سر اسپیندل سنگ‌زنی را در خود جای‌داده است  و باعث می‌شود چرخ سنگ‌زنی با سرعت بسیار بالا بچرخد. هدستاک درواقع قدرت و  سرعت چرخش لازم را در طول فرآیند سنگ‌زنی فراهم می‌کند. هدستاک با توجه به نوع دستگاه ممکن است مکانیسم‌های محرک مختلفی مانند موتورهای الکتریکی یا محرک‌های تسمه داشته باشد.

کنترل پنل

کنترل پنل شامل  تجهیزات عملیاتی دستگاه ازجمله سوئیچ‌ها، دکمه‌ها و دستگیره‌ها هستند. کنترل پنل به کارگران و اپراتورها این اجازه را می‌دهد تا پارامترهای مختلفی مانند سرعت اسپیندل، نرخ تغذیه و عمق سنگ‌زنی را تنظیم کنند. ماشین‌های سنگ‌زنی مدرن ممکن است دارای سیستم‌های (CNC) باشند که قابلیت انجام عملیات پرداخت  و سنگ سایی خودکار و قابل‌برنامه‌ریزی را دارند.

انواع ماشین‌های سنگ‌زنی 

اکنون ما انواع مختلف ماشین‌های صنعتی و کاربردهای متفاوت آن را بررسی خواهیم تا بتوانیم به یک شناخت کامل در مورد ویژگی‌ها و مزایای خاص آن‌ها دست پیدا کنیم.

ماشین‌های سنگ‌زنی سطحی

دستگاه‌های سنگ‌زنی سطحی به‌طور کل برای صیقل‌کاری و پرداخت سطوح قطعه‌های کار استفاده می‌شود. این ماشین‌ها از یک چرخ ساینده یا صفحه سمباده دوار برای از بین بردن براده‌های سطوح قطعه کار استفاده می‌کنند. ماشین زنگ زنی سطحی در صنایع تولیدی و فلزکاری‌های استفاده می‌شوند. صنایعی که در آن صفحات فولادی، قطعه‌های ریخته‌گری شده و ابزارآلات باید پرداخت دقیق و باکیفیت شوند.

ماشین‌های سنگ‌زنی استوانه‌ای

 ماشین‌های سنگ‌زنی استوانه برای شکل‌دهی و فرم دهی سطوح خارجی یک قطعه کار استفاده می‌شود. این ماشین‌ها از یک صفحه سمباده یا چرخ ساینده تشکیل‌شده‌اند و قطعه کار در مرکز ماشین نصب می‌شود. قطعه کار در این ماشین‌ها عموماً باید داری یک محور چرخش باشد مانند اشکال استوانه‌ای و بیضی یا دایره‌ای باشد اما بااین‌حال  محدود به این قطعه‌های کار نمی‌شود. این ماشین‌ابزار برای تولید تجهیزات صنعتی استوانه‌ای که باید یک سطح صیقلی و صاف با تلورانس بالا داشته باشند، مانند شفت‌ها، میله‌ها، مهره‌های ماسوره و مفصل‌ها مناسب هستند.

ماشین سنگ‌زنی سنترس یا بدون مرغک

     اشین‌های سنگ‌زنی سنترس یا بدون مرغک جایگزین ماشین‌های استوانه‌ای برای سنگ‌زنی سطوح داخلی و خارجی قطعات کار هستند. این ماشین‌ابزار مرغک یا چاک برای نگه‌داشتن قطعه کار ندارد. سنترس‌ها برای نگه‌داشتن قطعه کار از دو چرخ یا صفحه استفاده می‌کند، یکی از چرخ‌ها همان چرخ‌های ساینده است و چرخ دیگر تنظیم‌کننده است و قطعه کار میان این دو سنگ قرار می‌گیرید تا عملیات سنگ‌تراشی روی آن صورت بگیرد. ماشین‌های سنگ‌زنی سنترس در پروژه‌های استفاده می‌شوند که  تولید‌ها بالا و یکسان است.  برای مثال این ماشین‌ابزار برای سنگ‌زنی قطعات کار استوانه‌ای با قطرهای ثابت مانند غلتک‌ها، پین‌ها و سوزن‌ها بسیار کارآمد است.

 ماشین‌های سنگ‌زنی ابزار و برش

  از این ابزار ماشین برای تیز کردن و ترمیم ابزارهای برش استفاده می‌شود. ماشین‌های سنگ‌زنی ابزار و برش توانایی سنگ‌زنی ابزارهای مختلفی ازجمله، فرز، مته، قلاویز و.. را دارند. اهمیت این ماشین‌ابزارها در نگه‌داری و حفظ ابزارهای برش است تا دقت و عملکرد  خود را در فرآیند‌ها سنگ‌تراشی داشته باشد.

 ماشین‌های سنگ‌زنی داخلی

ماشین‌های سنگ‌زنی داخلی دقت بالایی در پرداخت و سنگ‌زنی سطوح داخلی ‌قطعه‌های کار دارند. این ماشین‌ابزارها از یک  یا چند چرخ سنگ‌زنی کوچک برای  دسترسی پیدا کردن‌ به قطرهای داخلی یک قطعه  استفاده می‌کنند تا فرآیند سنگ‌زنی داخل قطعه را به نحو احسنت انجام دهند. ماشین سنگ‌زنی داخلی توانایی تولید محورها، سوراخ‌ها و روزه‌های داخلی در قطعاتی مانند یاتاقان‌ها، سیلندرها و سیستم‌های هیدرولیک دارند.

ماشین‌های سنگ‌زنی سطوح پروفیلی

ماشین‌های سنگ‌زنی سطوح پروفیلی، ماشین‌ابزارهای تخصصی هستند که می‌توانند اشکال و خطوط برای قطعات کار پروفیلی ایجاد کنند. این ماشین از چرخ‌های سنگ‌زنی با شکل‌ها و فرم‌های خاص استفاده می‌کنند تا بتوانند اشکال موردنظر را پیاده‌سازی کنند. کارایی این ماشین در صنایع خودروسازی، هوافضا و قالب‌سازی است که نیاز‌ دارند سنگ‌زنی قطعه‌های کار پیچیده مانند چرخ‌دنده‌ها، میله، چف‌ها و.. سنگ‌زنی شود.

کاربردهای ماشین سنگ‌زنی

ماشین‌های سنگ‌زنی قابلیت انجام‌ کارهای متفاوت را در صنایع مختلف دارند در ادامه کاربردهای مختلف این ماشین‌ابزارها را بررسی می‌کنیم و اهمیت و مزیت آن‌ها را در صنایع مختلف روشن می‌کنیم.

صنعت تولید

ماشین‌های سنگ‌زنی برای فرم دهی دقیق و پرداخت بالای قطعات کار در صنایع تولید ضروری هستند. صنایع تولیدی از فرآیندهای سنگ‌زنی سطحی، سنگ‌زنی استوانه‌ای، و سنگ‌زنی ابزار و برش برای تولید قطعات کار را با ابعاد موردنظر و تلورانس‌های ضعیف  بهره می‌برند.  اکثر تولیدکنندگان برای تولید قطعات باکیفیت برای صنایعی مانند خودروسازی، هوافضا و ماشین‌‌ابزار سنگ‌زنی متکی هستند.

فلزکاری

صنعت فلزکاری به‌صورت گسترده برای براده برداری و پرداخت سطوح از ماشین‌های سنگ‌زنی استفاده می‌کند.همچنین در صنعت فلزکاری از این ماشین‌ابزار‌ها بری فرم دهی و تولید قطعات با ابعاد دقیق  و سطوح صیقلی استفاده می‌شود. اهمیت دیگر ماشین‌های سنگ‌زنی آماده کردن سطوح قطعه‌های کار برای فرآیند‌های جوش‌کاری و پولیش است.

ماشین‌کاری‌های دقیق 

هنگامی‌که بر روی قطعه‌های کار باید پرداخت بالا و دقیقی صورت گیرد تا به استحکام و تلورانس ضعیف برسند، ماشین‌های سنگ‌زنی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند. به همین دلیل در صنایع هوافضا، پزشکی و الکترونیک که قطعات پیچیده با دقت بالا باید تولید شوند تا کارایی و عملکرد در بالاترین سطح باشد، ماشین‌های سنگ‌زنی در دسته تجهیزات صنعتی ضروری قرار می‌گیرند.

صنعت خودروسازی

در صنعت خودروسازی ماشین‌های سنگ‌زنی کاربردهای مختلفی دارد در این صنعت برای عملکرد مناسب تولیدات باید قطعات تولیدی مانند میل‌لنگ‌ها چف‌ها و چرخ‌دنده‌ها اندازه دقیق و سطوح صیقلی بالایی داشته باشند. به همین دلیل ماشین‌های سنگ‌زنی جایگاه ویژه‌ای در این صنعت دارند. علاوه بر این ماشین‌های سنگ‌زنی در ساخت روتورهای ترمز، اجزای انتقال و قطعات تزریق سوخت نقش دارند.

ابزارسازی و قالب‌سازی

این ماشین‌ابزارها  در کارگاه‌های قالب‌سازی و ابزارسازی برای تیز کردن و ترمیم ابزارهای برش استفاده می‌شوند. ماشین‌های سنگ‌زنی با بازسازی و تیز کردن دوباره ابزارهای برش مانند مته‌ها، فرزها، قلاویز‌ها باعث می‌شوند تا عمر ابزارها برش طولانی‌تر شود و همواره عملکرد بهینه‌ای را داشته باشند.

صنعت انرژی

در صنعت انرژی، ماشین‌های سنگ‌زنی در تولید قطعاتی مانند ساخت توربین‌ها و روتورها استفاده می‌شوند. این ماشین‌ابزارها با فرم دهی و ساخت دقیق اجزای پیچیده باعث می‌شود بیشترین تولید انرژی صورت بگیرد و استهلاک‌‌ها و هدر رفت‌های انرژی به حداقل خود برسد.

نتیجه‌گیری

در ابتدا به عملیات سنگ‌زنی به‌عنوان یک فرآیند اساسی در براده برداری، پرداخت و افزایش استقامت قطعه‌های کار پرداختیم و متوجه شدیم ماشین‌های سنگ‌زنی از چرخ‌های ساینده و سمباده برای شکل‌دهی و صیقل‌کاری سطوح و حتی ترمیم ابرازهای استفاده می‌کنند تا کیفیت قطعات کار به حداکثر خود برسند.

سپس به سراغ ماشین‌ سنگ‌زنی رفتیم و تلاش کردیم تا به یک دیدگاه کامل از ماشین‌ سنگ‌زنی و اجزای مختلف آن برسیم.همچنین با شناخت اجزای یک ماشین سنگ‌زنی، مانند پایه، محافظ چرخ، چرخ سنگ‌زنی، هدستاک، مرغک، سر چرخ و پنل کنترل باعث می‌شود کارگران بهترین بهره‌وری از این ماشین‌ها را داشته باشند و ایمنی آن‌ها هنگام عملیات سنگ‌زنی افزایش یابد.

بعد از به دست آوردن یک شناخت کامل از ماشین سنگ‌زنی به سراغ مدل‌های مختلف هرکدام و کاربردهای متنوع آن‌ها رفتیم. و متوجه شدیم ماشین‌های سنگ‌زنی سطحی، ماشین‌های سنگ‌زنی استوانه‌ای، ماشین‌های سنگ‌زنی بدون مرغک ، ماشین‌های سنگ‌زنی ابزار و برش، ماشین‌های سنگ‌زنی داخلی، و ماشین‌های سنگ‌زنی سطحی پروفیل و هرکدام قابلیت‌های خاص خود را دارند.

بعد از شناخت انواع ماشین‌های سنگ‌زنی و کاربردهای آن به سراغ صنایع مختلف رفتیم و جایگاه این ماشین ابراز را در صنعت‌های مانند خودروسازی، هوافضا، فلزکاری و... مشخص کردیم و متوجه شدیم این صنایع  با استفاده از ماشین‌های سنگ‌زنی توانند بهره‌وری  و کیفیت محصولات خود را افزایش دهند. با شناخت درست عملیات سنگ‌زنی و ماشین‌های سنگ‌زنی می‌توانیم بهترین انتخاب را برای کارگاه‌های تولید و نیاز‌های خود داشته باشیم.