کامیون کمپرسی (دامپتراک) چیست و معرفی انواع و ویژگی آن

دامپتراک یک کامیون حمل بار غول پیکر است که می‌تواند تا 300 تن بار را جابه‌جا کند. دامپتراک یکی از ماشین آلات بسیار کاربردی پروژ‌ه‌های معدنی و صنعتی است. امروزه بدون وجود دامپتراک‌ها، انجام بسیاری از پروژه‌ها دشوار است. همانطور که می‌دانید برخی از صنایع، با لوازم و تجهیزات بسیار سنگین سر و کار دارند. دامپتراک، سازه‌ای بی نظیر و بسیار کاربردی است و به یکی از ابزارهای کلیدی اجرای پرو‌ژه‌های بزگ صنعتی تبدیل شده است.

اما دقیقا دامپتراک چیست و از آن چه استفاده هایی می شود؟ کدام صنایع و مشاغل به دامپتراک نیاز دارند؟ این ماشین ها چه ویژگی هایی دارند؟ به طور کلی، چه اطلاعاتی در خصوص این ماشین ها وجود دارد و این دستگاه قادر به انجام چه کارهایی است؟ در ادامه این مطلب، قصد داریم تا شما را با دامپتراک آشنا کنیم. اگر به ماشین های غول پیکر علاقه دارید یا با دامپتراک آشنا نیستید، توصیه می کنیم مطالعه ادامه این مطلب را از دست ندهید.

کامیون‌ کمپرسی چیست

دامپتراک یا کامیون‌ کمپرسی مدلی از کامیون‌ها برای حمل و نقل و جابه‌جایی شن و ماسه و نخاله‌های ساختمانی و معدنی هستند. در دسته ماشین‌ آلات سنگین صنعتی کامیون‌ کمپرسی از اجزای مختلفی ازجمله کابین، اتاقک حمل مصالح یا جعبه تخلیه، شاسی‌ها، سیستم هیدرولیکی، تایرها (شامل تایرهای جلو، جفت و تک)، فنرها و ترمزهای خلأ تشکیل‌شده‌ است. در کامیون‌های کمپرسی ارتفاع، اندازه و حجم متفاوت است. ارتفاع از زمین و یا ارتفاع از کف تا لبه هم دو معیار بررسی این نوع از خودروهاست. در کامیون کمپرسی ارتفاع یکی از معیارهای مهم برای سنجش میزان ظرفیت کمپرسی برای حمل بار است و هر کامیونی که ارتفاع بیشتری داشته باشد به این معناست که قسمت اتاقک حمل بار ظرفیت بیشتری دارد. این طراحی برحسب قدرت موتور کامیون در نظر گرفته می‌شود. در ادامه چد نمونه از کامیون کمپرسی و کارکردهای آن را بررسی خواهیم کرد.

اجزاء اصلی دامپتراک ها

دامپتراک ها، تاز اجزاء متعددی تشکیل شده اند. اما به طور کلی، برخی از این اجزاء، دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و در نهایت، ظرافت زیادی در هنگام ساخت آن ها در نظر گرفته شده است. در ادامه دو مورد از اصلی ترین اجزاء دامپتراک ها که باید به آن توجه شود را معرفی نموده ایم.

لاستیک های دامپتراک

شاید برایتان جالب باشد اما باید اشاره کنیم که در دامپتراک ها، از لاستیک بادی استفاده می شود و این لاستیک های غول پیکر توپر نیستند. چرا که لاستیک های بادی به سرعت بیشتر دامپتراک ها کمک کرده و مهم تر از همه این که اگر این لاستیک ها تو پر باشند، می توانند سبب شوند تا وزن این ماشین ها بیشتر شده و در نهایت، اصطکاک زیادی را برای حمل اشیاء ایجاد کنند. نا گفته نماند که دامپ تراک ها دارای لاستیک های بسیار ضخیمی هستند. به همین سبب، این لاستیک ها به راحتی پنچر نمی شوند و می توانند به راحتی در جاده های مختلف حرکت کنند.

باید اشاره کنیم که لاستیک های توپر نیز عواملی هستند که گاهی اوقات از آن ها در دامپ تراک ها استفاده می شود. چرا که گاهی اوقات، زمین هایی که این ماشین های سنگین بر روی آن ها می روند، دارای سنگ های نوک تیز متعددی بوده و ممکن است سبب پنچری لاستیک ها شوند. در این مواقع استفاده از لاستیک های تو پر گزینه مناسبی است.

موتور

دامپتراک ها دارای موتور های بسیار قدرتمندی هستند. جالب است بدانید که درون این ماشین ها، دو نوع موتور الکتریکی و همچنین دیزلی وجود دارد. هر کدام از این موتور ها، مزایا و معایب خود را دارند و در مواقع مختلف، نیاز به استفاده از این موتور ها می باشد. از ویژگی های موتور الکتریکی این است که با استفاده از این موتور، می توان میزان اتلاف انرژی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. به طوری که انرژی تلف شده در هنگام کار کردن با این موتور 30 درصد می باشد. اما با استفاده از موتور دیزلی، میزان اتلاف انرژی به 70درصد می رسد.

ویژگی‌های اصلی دامپتراک

طراحی ویژه

دامپتراک به طور خاص برای حمل و تخلیه موادی مانند شن، ماسه، خاک یا سنگ طراحی شده‌ا است.

مکانیزم تخلیه کارآمد

مکانیزم بالابر هیدرولیک به دامپتراک امکان تخلیه سریع مواد را می‌دهد و برای عملیات ساخت و ساز، معدن  بسیار مناسب است.

اندازه و ظرفیت

دامپتراک برای موقعیت‌ها و پروژه‌های خاصی طراحی شده است و به طور کلی بزرگتر و سنگین‌تر از کامیون‌های معمولی است

ساختار قدرتمند

دامپتراک ساختار متفاوتی دارد و در راستای تحمل بارهای بسیار سنگین و شرایط سخت با استفاده از چارچوب‌ها و قطعات مستحکم تقویت شده است.

موتورهای قدرتمند

دامپتراک‌ها به موتورهای قدرتمند مجهز شده‌اند تا قدرت و گشتاور لازم برای حمل بارهای سنگین را فراهم کنند.

چند منظورگی

دامپتراک می‌توانند به ویژگی‌های سفارشی مختلف برای سازگاری با محیط‌های کاری متنوع مجهز شوند.

ویژگی‌های ایمنی

دامپتراک به طور معمول با ابزارهای ایمنی بیشتری مثل دوربین‌های عقب، سنسورهای نقطه کور متعدد و سیستم‌های پیشرفته ترمز‌ مجهز می‌شوند.

کاربردهای ویژه

دامپتراک به طور معمول در صنعت ساخت و ساز، حفاری و سایر صنایعی که به حمل و نقل مواد حجیم و سنکین نیاز دارند، استفاده می‌شود.

معرفی انواع کامیون‌های کمپرسی(دامپتراک)

کامیون کمپرسی استاندارد یا دامپر استاندارد (Standard Dump Trucks)

کامیون‌های کمپرسی‌های استاندارد رایج‌ترین نوع کمپرسی‌ها هستند و دارای یک جک هیدرولیک عمودی هستند که قسمت جلوی بدنه نصب‌شده است و یک جک افقی که باحالت اهرمی بین ریل‌ها بالا و پایین می‌روند و در عقب کامیون لولا تعبیه‌شده است تا جعبه تخلیه روی لولاها به سمت بالا حرکت کند و بار به‌راحتی تخلیه شود. کامیون‌های کمپرسی استاندارد ظرفیت‌های مختلفی از 10 تن تا 35 تن دارند. دامپر استاندارد به‌طور گسترده‌ای برای حمل‌ونقل عمومی و اهداف ساخت‌وساز استفاده می‌شود. طراحی قوی و ظرفیت بار بالا، کامیون کمپرسی استاندارد را برای حمل‌ونقل مصالح ساختمانی مانند شن، ماسه و خاک ایدئال می‌کند.

کامیون‌های کمپرسی مفصلی یا کمرشکن (Articulated Dump Trucks) 

کامیون کمپرسی مفصلی (ADT) از دو قسمت تشکیل‌شده است: کابین و جعبه تخلیه کمپرسی،  این کامیون‌ها به این دلیل به کمرشکن معروف هستند که هنگام دور زدن، دامپتراک به همراه کابین و چرخ‌های جلو می‌چرخد. در کامیون کمپرسی مفصلی کابین از طریق یک مفصل کمرشکن به جعبه تخلیه وصل می‌شود تا توانایی مانور و پایداری  در زمین‌های ناهموار در این کامیون‌ها افزایش یابد. کامیون‌های کمپرسی کمرشکن به دلیل توانایی چرخش دایره وار معمولاً در پروژه‌های ساختمانی بزرگ، عملیات معدنی و حمل‌ونقل خارج از جاده استفاده می‌شوند.

کامیون کمپرسی انتقال یا دامپر انتقال (Transfer Dump Trucks) 

کامیون‌های کمپرسی انتقال که به‌عنوان تریلرهای اسلم بنگ یا فشار بیرون نیز شناخته می‌شوند، یک کمپرسی استاندارد با جعبه تخلیه کمپرسی کمکی و بهبود یافته هستند.، در واقع آن‌ها با یک تریلر جداگانه متصل به کامیون اصلی طراحی و ساخته‌شده‌اند. جعبه تخلیه کمپرسی  روی شاسی خودش سوار است و برای جابه‌جایی با یک ریل به کامیون متصل است. این طراحی منحصربه‌فرد جعبه تخلیه را قادر می‌سازد تا به‌طور مستقل جدا و رها شود. کامیون‌های کمپرسی انتقال در پروژه‌های عالی هستند که نیاز به حمل چندین مواد و مصالح است. آن‌ها در ساخت‌وساز جاده، محوطه‌سازی و تحویل مصالح، کاربرد زیادی پیدا می‌کنند.

  کامیون کمپرسی ساید (Side Dump Truck)

کامیون‌های کمپرسی ساید یک سیلندر هیدرولیکی دارند که جعبه تخلیه کمپرسی را به طرفین کج می‌کند و امکان تخلیه بهتر و سریع‌تر را فراهم می‌کند. این کامیون کمپرسی ظرفیت باربری بالاتری نسبت به دیگر نمونه‌ها دارد. این کامیون‌ها  برای کار در فضاهای تنگ کارآمد هستند یا در مکان‌های که امکان تخلیه با جعبه‌های تخلیه معمولی فراهم نیست  مانند فضاهایی که دیوارها مانع تخلیه بار می‌شوند. مزیت دیگر این کامیون‌ها ایمنی بالای آن‌ها در هنگام تخلیه بار است که خطر چپ شدگی و واژگونی از بین رفته است. کامیون‌های کمپرسی ساید اغلب در تعمیر و نگهداری جاده‌ها، پروژه‌های حفاری و حمل‌ونقل محصولات کشاورزی مانند غلات و کود به کار می‌روند.

کامیون‌های کمپرسی غیر جاده‌ای (Off-Highway Dump Trucks) 

کامیون‌های کمپرسی غیر جاده‌ای به‌طور خاص برای عملیات سنگین در شرایط  دشوار خارج از جاده طراحی‌شده‌اند. ابعاد این کامیون‌ها از دیگر کامیون‌ها بزرگ‌تر است و  به جعبه تخلیه بزرگ‌تر و موتورهای قدرتمند مجهز هستند  تا بتوانند برای عملیات جابه‌جایی دشوار در معادن و پروژه‌های خاک‌برداری بزرگ کارآمد باشند. کامیون‌های کمپرسی غیر جاده‌ای، بهره‌وری و دوام استثنایی را در محیط‌های ناهموار ارائه می‌دهند.

سوپر دامپر(Super Dump Truck) 

سوپر دامپرها با طراحی قوی و نوآورانه، قابلیت‌ها و عملکرد بی‌نظیری را ارائه می‌دهد. این کامیون‌ها به ویژگی‌های پیشرفته و فناوری پیشرفته مجهز هستند و  ظرفیت بارگیری بسیار بالایی دارند که  این توانایی را به آن‌ها می‌دهد تا حجم بیشتری از مواد را جابه‌جا کنند. سیستم کمپرس منحصربه‌فرد آن باعث تخلیه سریع، افزایش بهره‌وری و به حداقل رساندن زمان خرابی می‌شود.  موتور قدرتمند کامیون، اسب بخار و گشتاور فوق‌العاده باعث عملکرد بدون مشکلی را در زمین‌های دشوار و ناهموار می‌شود. علاوه بر این، سیستم تعلیق پیشرفته آن، ثبات و مانور پذیری را افزایش می‌دهد و هندلینگ ایمن و کارآمد را ارتقا می‌دهد.

 طراحی سوپر دامپرها باعث افزایش بهره‌وری سوخت، کاهش هزینه‌های عملیاتی و اثرات زیست‌محیطی می‌شود. ساختار آئرودینامیکی آن کشش و استهلاک را به حداقل می‌رساند، مصرف سوخت را بهینه می‌کند و آلایندگی را کاهش می‌دهد. سوپر دامپرها دارای قطعات باکیفیت هستند که طول عمر افزایش می‌دهد باعث اطمینان خاطر می‌شودد. تعمیر و نگهداری  و سرویس منظم سوپر دامپرها را می‌توان به‌راحتی انجام داد تا زمان خرابی را کاهش داد و کارایی را به حداکثر رساند. به‌طورکلی، سوپر دامپر ترکیبی بی‌نظیر از قدرت، کارایی و دوام را ارائه می‌دهد که آن را به انتخابی مطلوب برای کارهای سنگین ساخت‌وساز و حمل‌ونقل تبدیل می‌کند.

از دامپتراک برای حمل چه مواردی استفاده می شود؟

 دامپتراک‌ها در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند. برخی از کاربردهای رایج دامپتراک عبارتند از: 

ساخت و ساز

دامپتراک در پروژه‌های ساخت و ساز برای حمل و نقل مواد ساختمانی مانند ماسه، خاک، خاکریزه استفاده فراوانی دارند. این کامیون‌ها برای پروژه‌های مربوط به حفاری و حمل و نقل مواد ساختمانی و ساخت جاده نقشی اساسی ایفا می‌کنند. 

معدن

دامپتراک نقشی حیاتی در عملیات معدنی دارد. از دامپتراک برای حمل و نقل مقادیر بزرگ و حجیم مواد استخراجی مثل زغال سنگ استفاده می‌شود. ساختار قوی و ظرفیت بارگیری بالا، این ماشین‌های غول پیکر را به یک گزینه مطلوب برای شرایط دشوار معادن تیدیل کرده است. 

مدیریت پسماند

دامپتراک در خدمات مدیریت پسماند و بهداشت عمومی نیز کابرد دارد. برای جمع‌آوری و حمل و نقل زباله، مواد قابل بازیافت و سایر مواد فاضلابی در حجم گسترده می‌توان از این دستگاه استفاده کرد. 

کشاورزی

دامپتراک در بخش کشاورزی برای حمل و نقل کودها، محصولات کشاورزی، غلات و سایر محصولات استفاده می‌شود. این ماشین‌ها جابه‌جایی محصولات در مزارع و زمین‌های کشاورزی را تسهیل می‌کنند. 

توسعه زیرساخت

دامپتراک در پروژه‌های توسعه زیرساختی مانند ساخت جاده‌ها، پل‌ها، تونل‌ها و سدها ضروری هستند. از این ماشن‌ها برای حمل مواد ساختمانی به محل پروژه استفاده می‌شود. 

واکنش سریع

دامپتراک می‌تواند به عنوان یک ماشین چندمنظوره در وضعیت‌های بحرانی مثل فاجعه‌های طبیعی یا حوادث محیطی که سرعت و توانایی بالا اهمیت دارد، مورد استفاده قرار گیرد. 

وزن قابل حمل توسط دامپتراک

دامپتراک ها، به گونه ای ساخته می شوند که بتوانند تا مقدار بسیار زیادی وزن را تحمل کنند. در واقع اگر به تصاویر این ماشین ها نیز دقت کنید، در می یابید که توانایی این تراک ها در خصوص حمل وزن های سنگین بالا است. اما حداکثر وزن قابل حمل برای این تراک ها چقدر است؟

به طور کلی، دامپتراک ها دارای محدودیت های وزنی هستند. به بیان بهتر، نمی توان هر وزنی را بر روی آن ها سوار نمود و در نهایت انتظار جا به جایی را داشت. البته نا گفته نماند که محدودیت های حملی برای انواع مختلف دامپتراک ها متفاوت است.

برخی از دامپتراک ها، به گونه ای ساخته شده اند تا بتوانند بار هایی با وزن 90 تا 300 تن را حجم کنند. برخی دیگر از دامپتراک ها نیز، می توانند از 40 تا 100 تن را حجم نمایند. لازم به ذکر است که در ساختار این دامپتراک ها به این اصل توجه می شود که بتوانند سرعت بالایی داشته باشند، و همچنین بهره وری مناسب و بازدهی ایده آلی را از خود نشان دهند.

انتخاب دامپتراک مناسب با توجه به میزان ظرفیت

برای انتخاب موتور و دامپتراک مناسب در شرایط مختلف باید به این مساله توجه نمود که میزان ظرفیت دامپتراک چقدر است؟ در صورتی که میزان ظرفیت این ماشین، بیشتر از 300 تن باشد، بهتر است که از موتور الکتریکی استفاده شود. اما در صورتی که ظرفیت این تراک ها کمتر از 300 باشد، می توان از موتور های دیزلی نیز استفاده کرد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله در ابتدا سعی کردیم تعریف جامعی از دامپتراک‌ها ارائه بدهیم، سپس متوجه شدیم  کامیون‌های کمپرسی انواع مختلفی دارند که هرکدام کاربردها خاص خود را دارند و در صنعت‌های مختلفی به کار می‌روند. از این وسایل نقلیه برای حمل و نقل مؤثر مواد سست(شن، ماسه، خاک و...) استفاده می‌شود و در پروژهای ساخت‌وساز، معادن، مدیریت زباله، یا کشاورزی،  نقشی حیاتی  ایفا می‌کنند و به افزایش بهره‌وری و  ساده سازی عملیات  کمک می‌کنند. شناخت انواع مختلف کامیون کمپرسی و کاربردهای آن‌ها  باعث می‌شود تا مناسب‌ترین کمپرسی را برای نیازهای خود انتخاب کنیم. 

مشاهده و خرید تجهیزات صنعتی