۵ نشانه خرابی بلبرینگ و روش‌های جلوگیری از آسیب به دستگاه‌ها

بلبرینگ یکی از قطعاتی است که در ساخت ماشین‌آلات صنعتی و خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌نوعی یاتاقان یا چرخ‌دنده چرخشی گفته می‌شود که از ایجاد اصطکاک میان چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. ممکن است آسیب‌دیدگی این قطعه به بروز مشکلات جدی مثل سایش تایرها، قفل‌شدن و گرمایش بیش از حد چرخ‌ها منجر شود.

توجه به علائمی مثل لرزش فرمان هنگام رانندگی و صدای نامعمول چرخ‌ها به شما امکان می‌دهد تا خرابی این قطعه را تشخیص دهید و پیش از به بارآمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر، برای تعمیر یا تعویض آن اقدام کنید. همچنین با رعایت نکاتی مانند نصب صحیح این جزء خودروها و ماشین‌ها و واردنکردن بار ضربه‌ای به آن می‌توانید به افزایش طول عمر مفید آن کمک کنید. در این مقاله به معرفی انواع بلبرینگ، نشانه‌ها و علت‌های آسیب‌دیدگی و روش‌های جلوگیری از خرابی زودرس آن پرداخته‌ایم. پس با ما همراه باشید.

بلبرینگ چیست و چرا خرابی آن اهمیت دارد؟

این قطعه به‌نوعی چرخ‌دنده توپی یا چرخشی گفته می‌شود که برای ساخت انواع خودروها و ماشین‌آلات مورد استفاده قرار می‌گیرد و از ایجاد اصطکاک بیش از حد میان چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. از اجزای تشکیل‌دهنده آن می‌توانیم به کنس یا رینگ، ساچمه یا رل، قفسه یا کیج و کاسه‌نمد اشاره کنیم.

اهمیت نقش این قطعه در عملکرد صحیح ماشین‌ها باعث می‌شود که در صورت آسیب‌دیدگی با خسارت‌های جبران‌ناپذیری مواجه شویم. کمک به انتقال قدرت بین قطعات بدون ایجاد سایش و اصطکاک، جلوگیری از اتلاف انرژی به دلیل ایجاد گرمای بیش از اندازه و به‌حداقل‌رساندن احتمال ایجاد خوردگی بین سطوح از مهم‌ترین وظایف آن به شمار می‌روند.

قفل‌شدن لاستیک‌ها هنگام حرکت، لق زدن و در رفتن چرخ‌ها از مشکلاتی هستند که ممکن است به بروز حوادث ناگوار جاده‌ای بیانجامید. به همین دلیل بی‌توجهی به آسیب‌دیدگی این قطعه به بروز مشکلات جبران‌ناپذیر جانی و افزایش هزینه‌های تعمیر خودرو منجر می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با کاربردهای این قطعه مقاله کاربردهای متنوع بلبرینگ‌ در مهندسی مکانیک و خودروسازی را مطالعه کنید.

انواع بلبرینگ

باتوجه‌به عوامل مختلفی قیمت بلبرینگ تعیین می‌شود که نوع محصول یکی از اصلی‌ترین آن‌ها است. این قطعه در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود که هر کدام از آن‌ها کاربردهای منحصربه‌فردی دارند و در فرایند ساخت اجزای مختلف خودروها و ماشین‌آلات به کار می‌آیند.

شیار عمیق

نوع شیار عمیق یا Deep Groove Ball Bearings از پرکاربردترین انواع این محصول است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. از ویژگی‌های آن می‌توانیم به تحمل بارهای شعاعی به مقدار زیاد و بارهای محوری به میزان اندک اشاره کنیم.

تماس زاویه‌ای

نوع تماس زاویه‌ای یا Angular Contact Ball Bearings با هدف تحمل بارهای شعاعی و محوری طراحی شده است. در این محصول با افزایش زاویه تماس بار محوری قابل‌تحمل نیز افزایش می‌یابد. از انواع بلبرینگ تماس زاویه‌ای می‌توانیم به تک‌ردیفه، دوردیفه و چهار نقطه تماسی اشاره کنیم.

خودتنظیم

نوع خودتنظیم که با نام Self-Aligning Bearings نیز شناخته می‌شود، هنگام نا هم‌راستایی شفت کاربرد دارد.

بلبرینگ کف گرد

کف‌گرد یا Thrust Bearing مخصوص تحمل نیروهای محوری طراحی شده‌اند و تحمل بار محوری زیادی ندارند.

استوانه‌ای

این قطعه که با نام Cylindrical Roller Bearings نیز شناخته می‌شود از پرکاربردترین انواع بلبرینگ‌های صنعتی است که امکان تحمل بار شعاعی زیادی را دارد و در دو دسته شناور و غیر شناور طبقه‌بندی می‌شود. تحمل بار محوری از دو جهت از ویژگی‌های نوع شناور است. درحالی‌که نوع غیر شناور بار را تنها از یک جهت تحمل می‌کند.

خطی

بلبرینگ خطی یکی از ساده‌ترین انواع این قطعه است که در صنایع بسیاری مثل خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش این تجهیزات در ماشین‌آلات کاهش اصطکاک در سیستم‌هایی با حرکت مستقیم یا منحنی پررنگ است.

سوزنی

بلبرینگ سوزنی یا Needle Roller Bearings را در دسته‌بندی نوع استوانه‌ای قرار می‌دهند. این محصولات که برای تحمل بار شعاعی طراحی شده‌اند، در شرایطی که محدودیت فضا وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۵ نشانه رایج خرابی بلبرینگ که نباید نادیده گرفت

ممکن است آسیب‌دیدگی این قطعه در خودروها به بروز مشکلات جدی و خسارت‌های جبران‌ناپذیر منجر شود. به همین دلیل بهتر است که با نشانه‌های رایج خرابی آن آشنا شوید و در صورت مشاهده این علائم برای تعویض یا تعمیر این قطعه اقدام کنید. از جمله:

شنیده‌شدن صداهای غیرعادی

شنیده‌شدن صداهای غیرعادی مثل خراشیدگی، صدای زنگ یا خردشدن هنگام حرکت و افزایش سرعت خودرو یکی از رایج‌ترین نشانه‌های آسیب‌دیدگی این قطعه است.

لرزش فرمان خودرو

لرزش فرمان هنگام شروع حرکت، ترمز زدن و افزایش سرعت خودرو از دیگر علائمی است که ممکن است علت بروز آن خرابی این قطعه باشد.

کشیده‌شدن خودرو به یک طرف

هنگامی که این قطعه در یکی از چرخ‌ها دچار آسیب‌دیدگی می‌شود، ممکن است به دلیل ترک یا سایش خودرو در زمان حرکت به یک طرف کشیده شود.

لق شدن چرخ خودرو

لق شدن چرخ خودرو دلایل زیادی دارد که خرابی این قطعه یکی از رایج‌ترین آن‌ها است. برای آگاهی از علت بروز این مشکل می‌توانید زیر چرخ‌ها جک بزنید، آن‌ها را به عقب و جلو حرکت دهید و در صورت آسیب‌دیدگی قطعه متوجه آن شوید.

روشن‌شدن چراغ ABS

بیشتر خودروهای امروزی به سیستم ترمز ABS مجهز هستند که در صورت خرابی این قطعه چراغ آن در صفحه کیلومتر روشن می‌شود.

دلایل اصلی خرابی بلبرینگ و تأثیر آن بر عملکرد دستگاه‌ها

خرابی این قطعه بر عملکرد صحیح دستگاه‌ها، خودروها و ماشین‌آلات اثر می‌گذارد. به بیان دیگر آسیب‌دیدگی آن در مواقعی باعث ازکارافتادن دستگاه خواهد شد یا سلامت کاربران را به خطر خواهد انداخت.

لب‌پریدگی و ترک‌خوردگی

لب‌پریدگی و ترک‌خوردگی سطوح داخلی و خارجی این محصول احتمال شکستگی آن را افزایش خواهد داد. استفاده از ابزار نامناسب هنگام نصب، واردکردن فشار ضربه‌ای مثل کوبیدن چکش روی سطح آن و واردشدن بار محوری سنگین باعث بروز این مشکل خواهد شد.

تغییر رنگ

ایجاد حفره‌های الکتریکی، سایش به دلیل عوامل محیطی، کاهش خاصیت روانکاری و استفاده‌نکردن از گریس یا روغن هنگام نیاز به تغییر رنگ این قطعه منجر می‌شود. زنگ‌زدگی، خوردگی و حرارت بالا از دیگر دلایل بروز این مشکل به شمار می‌روند.

خزش

شل‌شدن یا لق شدن سطح خارجی حلقه داخلی این قطعه در محل اتصال به شفت یا بروز این مشکلات در سطح بیرونی و در نقطه اتصال با یاتاقان باعث خزش می‌شود.

روش‌های پیشگیری از خرابی زودهنگام و  افزایش طول بلبرینگ

روغن‌کاری و گریس‌کاری در زمان مناسب از مهم‌ترین نکاتی است که رعایت آن باعث افزایش طول عمر مفید این قطعه خواهد شد. همچنین از طریق کنترل و تنظیم بار واردشده روی آن در جهت محوری و آب‌بندی مداوم و کنترل آن باعث دوام و ماندگاری بیشتر این محصول می‌شوند. بهتر است برای جلوگیری از تغییر رنگ، دمای این قطعه را بررسی کرده و از تمیز بودن محل فعالیت آن اطمینان حاصل کنید.

سخن پایانی

بلبرینگ یکی از قطعاتی است که در صنایع مختلف مثل خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم برای خريد بلبرينگ از فروشگاه اینترنتی تجهیزات صنعتی کولیس اقدام کرده و به نوع محصول، برند و میزان کیفیت، برخورداری از خدمات پس از فروش، ابعاد، اندازه و مشخصات فنی و عمر مفید آن توجه کنید.